Günlerimizi belirleyen saat ve dakikalar, Dünya’nın dönüşüne nazaran belirleniyor.
Ancak bu dönüş sabit değil; yüzeyinde ve erimiş çekirdeğinde olup bitenlere bağlı olarak çok az da olsa değişebilir.
Neredeyse algılanamayan bu değişiklikler vakit zaman dünya saatlerinin “artık saniye” ile ayarlanması gerektiği manasına geliyor.
Bu küçük bir değişiklik üzere görünebilir lakin bilgi süreç sistemleri üzerinde büyük bir tesire sahip olabilir.
Çok sayıda saniye eklendi
Yıllar boyunca vakte çok sayıda saniye eklendi. Fakat uzun bir yavaşlama eğiliminin akabinde, çekirdeğindeki değişiklikler nedeniyle Dünya’nın dönüşü artık hızlanıyor.
Fransa’daki Milletlerarası Tartı ve Ölçüler Ofisi Vakit Departmanı’na nazaran yakın vakitte bir saniyenin çıkarılması gerekecek.
Zaman nasıl ölçülüyor?
1955’ten evvel bir saniye, Dünya’nın yıldızlara nazaran bir defa dönmesi için geçen mühletin muhakkak bir kısmı olarak tanımlanıyordu.
Daha sonra, fizikî bir saniyeyi tanımlamanın çok daha istikrarlı bir yolu olduğunu kanıtlayan son derece hassas atom saatleri periyodu geldi.
1960’ların sonlarından itibaren dünya, vakit dilimlerini ayarlamak için koordineli kozmik saati (UTC) kullanmaya başladı. UTC atom saatlerine dayanıyor fakat tekrar de gezegenin dönüşüne ayak uydurur.
Sıçrama saniyesi eklenecek
Ancak dönüş suratı sabit olmadığı için iki vakit ölçeği yavaş yavaş birbirinden uzaklaşıyor. Bu, onları tekrar hizaya getirmek için orta sıra bir “sıçrama saniyesinin” eklenmesi gerektiği manasına geliyor.
Uzun vadede Dünya’nın dönüşündeki değişikliklere, okyanus tabanındaki gelgitlerin sürtünmesi hakim oldu ve bu da onun dönüşünü yavaşlattı.
Son vakitlerde gezegeni ısıtan fosil yakıtları yakan insanların neden olduğu kutup buzlarının erimesinin tesirleri de değerli bir faktör haline geldi.
Buz okyanusta eridikçe eriyen su kutuplardan Ekvator’a yanlışsız hareket ediyor ve bu da Dünya’nın dönüş suratını daha da yavaşlatıyor.
