Türkiye’de birinci yeni tip koronavirüs olayının görülmesinin üzerinden 1 yıl geçti. Koronavirüsün yayılmasına karşı alınan önlemlerin yanında, aşılama çalışması da devam ediyor.
Çin’den getirilen inaktif aşı ile yaklaşık 10 milyon kişi aşılanırken, yerli aşının geliştirilmesine ait çalışmalar da sürüyor.
Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı ve TÜBİTAK’ın desteklediği 17 yerli aşı çalışması bulunuyor. Pekala yerli aşı ne durumda ve ne vakit uygulanacak? İşte yerli aşıyla ilgili son gelişmeler..
YERLİ AŞI NE VAKİT UYGULANACAK?
Çin’in Vuhan kentinde Aralık 2019’da ortaya çıkan Kovid-19’un dünyaya yayılmaya başlamasının akabinde Türkiye’de birinci olay 11 Mart 2020’de tespit edildi.
İlk hadisenin görülmesinin üzerinden geçen bir yıllık müddette, Covid-19’la çaba kapsamında birçok önlem hayata geçirildi. Bu süreçte, salgının durdurulabilmesinin en tesirli yolu olarak görülen Covid-19 aşısının yerli olarak üretilmesi için çalışmalara da başlandı.
Bu kapsamda, Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) dayanağıyla 17 yerli aşı çalışması başlatıldı.
Bunlardan en süratli ilerleyeni Erciyes Üniversitesince geliştirilen, 5 Kasım 2020’de Faz-1 çalışmalarına başlanan ve şu an Faz-2 etabı devam eden inaktif Covid-19 aşısı oldu.
Faz-2 çalışmaları kapsamında bu aşının birinci dozu 10 Şubat’ta gönüllülere uygulandı ve rastgele bir yan tesir meydana gelmedi.
Bu kademede 200-250 gönüllüye uygulanacak inaktif aşının Faz-3 çalışmalarına nisan ayının sonunda geçilmesi öngörülüyor.
YERLİ AŞIDA SON DURUM
Bilim ve Teknoloji Haftası aktiflikleri kapsamında Ankara’da öğrencilerle bir araya gelen TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, koronavirüse karşı yürütülen yerli aşı çalışmalarında gelinen son durumu anlattı.
Türkiye’de aşı ve ilaç sürecinde geceli gündüzlü hafta sonları dahil çalışan birçok bilim beşerinin olduğunu belirten Mandal, “Çalışmaların bir kısmı faz kademesinde. Erciyes’te yürütülen çalışmada da Faz-2 çalışmaları devam ediyor. İnşallah nisan ayının sonunda Faz-3’e başlanması planlanıyor. Dünyada birçok aşı şu an kullanımda, Türkiye’de de aşı kullanımda. Bu nedenle ‘Türkiye’deki geliştirilen aşılar gereksiz mi olacak?’ diye düşürülebilir. Fakat dünyanın ve insanlığın hala Covid-19 odaklı aşıya yalnızca bu devir için değil gelecekte de gereksinimi olacak. Münasebetiyle Türkiye’de kesinlikle aşı çalışmaları yapılmalı” dedi.
‘TÜRKİYE AŞI YETKİNLİĞİNE SAHİP OLDU’
Türkiye’de yeni karşılaşılabilecek zahmetlere, salgınlara yönelik artık bir aşı yetkinliğine sahip olunduğuna dikkat çeken Mandal, “Şu çok memnuniyet vericidir; 1 yıl evvel Türkiye’de aşı üretim tesisimiz yoktu. Şu an Türkiye’de 4 tane tesis var ve hücreden başlayıp, en son dolum evresine kadar aşı üretim yetkinliğine sahip oldu. Bu olağanda 10 yıllık bir vakit diliminde gerçekleşir. Şu anda 1 yıllık vakit diliminde gerçekleyebiliyorsa bu Türkiye’deki bilim insanlarımızın, Türkiye’deki özel kesimimizin yetkinliğinin ön plana geldiği bir süreçtir. Türk bilim insanlarımız geceli gündüzlü bu sürecin içindeler. İnşallah bu hususta da hoş sonuçları yakın vakitte daima bir arada duymaya devam edeceğiz” tabirlerini kullandı.
‘MUTANT VİRÜSE TESİRLİ TASARLANDI’
TÜBİTAK Başkanı Mandal, dünyada hangi tip aşı çalışılıyorsa Türkiye’de de o tip aşıların çalışıldığını belirterek, “Orada rastgele bir biçimde farklılık yok. Türkiye’de çalışılan aşılarımızdaki farklılık tasarım noktasında. Geliştirilen aşıların değerli bir kısmı ‘spike protein’ dediğimiz yüzeyindeki kısma yönelik; lakin hocalarımızın geliştirmiş olduğu aşılar aşının bilhassa mutant virüslere karşı, değişimlere karşı daha süratli bir formda kullanılabilmesi için, tesirli olabilmesi için, tek bir bölgeye yönelik değil, 4 bölgeye birden tesirli olabilecek biçimde dizaynları yapıldı. Üretimleri de bu kapsamda. İnşallah sonuçları da bu faz çalışmaları esnasında daima birlikte görüyor olacağız. Türkiye yalnızca teknolojiyi takip etme noktasında değil birebir vakitte daha şiddetli, güç şartlara yönelik de gelişecek olan muhtaçlıklar için bunu tasarlayabilecek ve geliştirebilecek noktada” diye konuştu.
