“Vacip” sözü Kur’an-ı Kerim’de geçmez. Fakat, “vecebe” fiili “düşmek” manasında kullanılmıştır (el-Hac 22/36). Vacip, Hanefi mezhebinde farz ile benzerlik gösteren, lakin kanıtı zannî (kesin olmayan) olan buyrukları tanımlamak için kullanılan bir tabirdir. Örneğin, Kur’an-ı Kerim’de kurban kesme buyruğu “boğazla” tabiriyle geçer, fakat hangi tıp boğazlamanın istendiği kesin değildir. Bu nedenle, Hanefi mezhebine nazaran kurban kesmek vaciptir. Kur’an’da açıkça emredilmiş olmayan, lakin yapılması gerekli görülen aksiyonlar için “vacip” terimi kullanılır.
Farz ve Vacip Ortasındaki Fark
Farz ve vacip, her ikisi de yapılması gereken dini yükümlülüklerdir. Lakin, ortalarında kimi farklar vardır:
-
Delil Zahmeti:
-
Farz: Kesin ve bağlayıcı bir kanıt ile sabit olan karardır. Örneğin, namaz kılmak yahut zekât vermek gibi
-
Vacip: Zannî (kesin olmayan) bir kanıt ile sabit olan karardır. Vitir namazı yahut kurban kesmek gibi
-
Hüküm ve Sonuç:
-
Farz:
-
-
Vacip: Vacibi inkâr eden günahkâr olur, fakat dinden çıkmaz
-
2-Mezhepsel Farklılıklar:
Hanefi mezhebine nazaran farz ve vacip ortasında bir fark vardır. Öteki mezheplerde ise farz ve vacip çoklukla eş anlamlıdır Bu farklılıklar, farzın daha kesin ve bağlayıcı bir yükümlülük olduğunu gösterirken, vacip daha çok zannî kanıtlara dayanır.
