Covid-19’a yakalanan birden fazla kişi 2 ay içinde büsbütün güzelleşebilir. Lakin kimi şahıslar de belirtiler daha uzun müddet devam eder. Bu belirtiler bazen o kadar şiddetli olabilir ki, kişinin olağan bir yaşama dönmesini mahzurlar. Bu durum, uzun covid sendromu yahut post covid-19 sendromu olarak söz edilir.
Enfeksiyondan sonra devam eden bu durum, bir dizi belirtiye neden olur. Uzun covid sendromu, birtakım önemli sıhhat sonuçlarına yol açabilecek bir sıkıntıdır.
Uzun covid sendromu nedir?
Uzun covid, güzelleşmeden ve münasebetiyle virüsün bedenden atılmasından sonra kişiyi birçok istikametten zayıflatabilen bir sendromdur.
Ortaya çıkan rahatsızlıkların kalıcılığının müddetinin, hastalık sırasında birebir durumların yoğunluğuyla irtibatlı olduğu düşünülüyor. Fakat, covid-19 enfeksiyonunu hafif olarak atlatan bireylerde bile uzun vadeli problemler gelişebiliyor.
Belirtiler hastalığın on ikinci haftasından sonra bile ortaya çıkarsa bu durum uzun covid sendromu olarak isimlendiriliyor.
Herhangi bir uzun vadeli etkiyi en kısa müddette belirlemek çok değerlidir. Virüs artık mevcut olmasa bile, enfeksiyondan güzelleştikten sonra bile kalıcı semptom ve bozuklukları olan hastalar kesinlikle izlenmelidir.
Uzun covid sendromunun en yaygın rahatsızlıkları nelerdir?
Uzun covid sedromu çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. Virüs yahut hastalığın neden olduğu beden organlarına direkt ziyan, hudut sisteminin tesirleri ve bozulması yahut virüsü ortadan kaldırmak için bir tıp bağışıklık yansısını tetikleyen ve bedenin organlarına ve dokularına da kazara saldırarak onlara ziyan veren bağışıklık sisteminin olağandışı yansısı çeşitli sıhhat sıkıntılarını tetikleyebilir.
Ağustos 2020’de Covid-19’dan güzelleşen hastaların sadece yüzde 10’u uzun covid sendromundan etkilenirken, daha yakın tarihli iddialar, haftalar yahut aylar sonra bile uygunlaşan şahısların yüzde 50’sinin etkilendiğini gösteriyor.
Nature Medicine’de yayınlanan bir çalışmada, belirtilerin müddetiyle ilgili olarak, covid-19 enfeksiyonundan uygunlaşan 4 binden fazla hastayı tahlil ederek şu sonuca vardı:
– Çalışmaya katılan bireylerin yüzde 13’ü 28 günden uzun müddettir uzun müddetli covid-19 semptomlarına sahipti,
– 8 haftadan fazla yüzde 5,
– 12 haftadan fazla %2.
Uzun Covid belirtileri
Uzun covid sendromu belirtileri birden fazla organı etkileyebilir. Direkt virüsten mi yoksa enfeksiyonun oluşturduğu hasardan mı yoksa travmadan mı kaynaklandığı hala meçhuldür.
En sık görülen belirti yorgunluktur, bunu tat ve koku kaybı izler. Çok sık bildirilen bir diğer belirtide daima yorgunluk hissine ek olarak hafıza ve konsantrasyon meseleleri ile karakterize bir durum olan zihinsel sistir. Bu, birden fazla durumda bir enfeksiyondan sonra kendini gösteren kronik yorgunluk sendromu olarak bilinir. Lakin, bu durumun gelişiminin altında yatan düzenekler şimdi tam olarak anlaşılmamıştır.
Genel olarak uzun covid sendromunda aşağıdaki belirtiler görülebiliyor:
– Baş dönmesi,
– Baş ağrısı,
– Uyku zorluğu,
– Nefes darlığı,
– Çarpıntı ve sistemsiz kalp atışı,
– Anksiyete yahut gerilim üzere nörolojik semptomlar,
– Sindirim sistemi bozuklukları,
– Çok terleme,
– Deri döküntüleri,
– Saç dökülmesi,
– Tırnak zayıflığı,
– Kas ağrıları,
– Böbrek meseleleri.
