Çoğu insan hayatının bir noktasında utangaçlık yaşar. Lakin, kimileri için utangaçlık duygusu o kadar güçlü olabilir ki birçok toplumsal duruma katılmalarını pürüzler.
Utangaç beşerler da diğerlerine yakın olmak isterler, lakin reddedilme yahut eleştirilme korkusu nedeniyle çoklukla toplumsal durumlardan büsbütün kaçınırlar.
Bu nedenle, utangaç beşerler ekseriyetle kendilerini yalnız ve izole hissederler, bu da depresyon yahut anksiyete üzere öteki sorunlar geliştirme riskini artırır.
Akıllı telefonla ilişkili olabilir
Ünlü bilimsel mecmua Social Science Computer Review’da yayınlanan enteresan bir araştırma, utangaçlık ve yalnızlığın akıllı telefon bağımlılığıyla da irtibatlı olduğuna dikkat çekiyor.
Çalışma, akıllı telefonların çeşitli hedeflerle (bilgi arama, toplumsal ağlar vb.) kullanılmasının, kendisini daha sık yalnız ve utangaç hisseden insanlarda yalnızlık ve utangaçlık hissini güçlendirdiğine dair net deliller sunuyor.
Bazı bireyler utangaçlıklarını alkol yahut uyuşturucularla yenmeye çalışırlar, bu da sırf öteki bağımlılıklar geliştirme ve ziyanlı unsurların kullanılması riskini artırır.
Utangaçlık ve psikoloji
Çok sayıda araştırma, kişinin toplumsal bir duruma yaklaştığı sırada çok derecede olumsuz değerlendirilme korkusu yaşadığı ve daha sonra bu çeşit durumlardan büsbütün kaçındığı bir kısır döngü içinde utangaçlığın kendini tekrar ettiğini göstermektedir.
İlk başta rahatlama görünse de, bu davranış çoklukla utanç ve suçluluk hislerine yol açar. Ayrıyeten sık sık yalnızlık, depresyon ve toplumsal dert ortaya çıkar.
Bu hislerle baş edebilmek için hisleriniz öfkeye dönüşebilir ve diğerlerini suçlayabilirsiniz. Diğerlerini anlayışsız ve takviyesiz, fikirsiz beşerler olarak görebilirsiniz ve bu da onlardan kaçınma isteğinizi güçlendirir.
Araştırmalar, çocukluktaki utangaçlığın, erken yetişkinlikteki kişilerarası ve içsel ahenk zahmetleriyle değerli ölçüde alakalı olduğuna işaret ediyor. Ayrıyeten, utangaçlığın bayanlar üzerinde erkeklere nazaran daha manalı bir tesire sahip olduğunu gösteren birtakım cinsiyet farklılıkları da ortaya çıkmıştır.
Bu sonuçlar, erken yaşlardan itibaren vaktinde müdahalelerle utangaçlığın üstesinden gelinebileceğini gösteriyor. Öteki bir deyişle, toplumsal marifetlerin de öteki maharetler üzere vakitle geliştiği göz önüne alındığında, toplumsal durumlardan kaçınmak zayıf toplumsal uygunluğa neden olabilirken, toplumsal durumlarla başa çıkmanın yanlışsız metotları utangaçlığı bastırmaya yardımcı oluyor.
Utangaçlık nasıl aşılır?
Utangaçlığın üstesinden gelmenin muhakkak yolları vardır, yani toplumsal maharetleri geliştirebilirsiniz.
1. Muvaffakiyet için plan yapın
İçe dönüklüğün tersine, utangaçlık, oburlarının bizi olumsuz değerlendireceğine dair güçlü bir dehşet ile karakterize edilir. Bu nedenle toplumsal durumlarda birden fazla vakit nasıl yapacağımıza odaklanmak yerine nasıl yanlış bir şey yapmamamız gerektiğini düşünürü.
Başkalarının önünde dert ve utancı azaltmanın yollarından biri, makul bir toplumsal durumu nasıl başarılı kılabileceğimizi düşünmektir. Örneğin, futbol hakkında sohbet etmek niyeti sizi korkutuyorsa, size uygun hususları evvelce düşünün. Hangi aktüel olaylardan bahsedebilirsiniz? Şu anda hayatınızda neler oluyor ve hangilerini diğerleriyle paylaşmakta rahatsınız? Orada olacak beşerlerle ortak noktanız ne?
Ayrıca bir çıkış stratejisi de hazırlayabilirsiniz, lakin bu son seçeneğiniz olsun. Endişenin üstesinden gelmenin en uygun yolu dehşete maruz kalmaktır, lakin durumun ve davranışınızın denetiminin sizde olduğunu hissetmek de kıymetlidir. Şayet en makus durumda bir çıkış stratejiniz olduğunu biliyorsanız, kendinizi kapana kısılmış hissetmezsiniz.
2. Öteki beşerlerle ilgilenin
Odağı kendinizden uzaklaştırmaya çalışın ve etrafınızdaki insanlara ilgi gösterin. Kendinize sorun:
– Onlar kim ve neden buradalar?
– İlgi alanları ve hobileri nelerdir?
– Hayatta ne zorluklarla karşılaşıyorlar?
Bu biçimde, diğerleriyle sohbet başlatmanıza ve onları daha güzel tanımanıza yardımcı olacak öbür bir şeye odaklanabilirsiniz. Herkesin anlatacak bir öyküsü vardır, ne hakkında olduğunu öğrenin ve dikkatlice dinleyin.
İnsanlar kendileri hakkında konuşmayı severler, bu nedenle diğerlerine ilgi göstererek basitçe çok enteresan bir insan olabilirsiniz. İnsanlardan o sırada yapabileceklerinden fazlasını paylaşmalarını istememeye dikkat edin.
3. Kendinize belli bir rol verin
Belirli bir rolünüz olduğunda, davranışınız için size belli bir mana yüklenir. Birçok insan, durumları ne olursa olsun öbürleri tarafından beğenilmek ve kabul görmek ister. Bu nedenle, kimi psikologlar kendimize diğerlerinin bizim hissetmek istediğimiz halde hissetmelerini sağlayacak bir kişi rolü vermemizi tavsiye ediyor.
4. İç diyaloğunuzu yumuşatın
Utangaç beşerler ekseriyetle kendilerini çok eleştirir ve iç diyalogları çok sert olabilir ve diğerlerine asla söyleyemeyecekleri sözleri içerebilir.
Kendinizi sert bir formda yargıladığınızda, oburlarının da sizi birebir halde yargılayacağını varsaymak daha kolaydır. İç tenkitleriniz çok fazla duygusal hasara neden olabilir ve sizi huzursuz ve özgüvensiz bırakabilir.
Bu eleştirmeni yenmenin en yeterli yolu, daha da güçlü bir yardımcıyla, en âlâ arkadaşınız rolünü oynayan iç sesle güçlerini birleştirmektir.
Kendinizle ilgili uygun şeyleri fark etmeye başlayın ve içinizdeki eleştirmene nasıl karşı koyacağınızı öğrenin. Eleştirmen hissettiğiniz endişe için sizi suçlamaya başladığında, bu dünyada reddedilmeyi seven hiç kimse olmadığını, ancak bu çeşit durumlarda herkesin hayatta kalmayı başardığını unutmayın.
Eleştirmeniniz size kimsenin sizi asla sevmeyeceğini söylüyorsa, kendinize en kıymetli şeyin kendinizi sevmek olduğunu hatırlatın.
Kendinizle daha nazik bir formda konuşmayı öğrendiğinizde, toplumsal durumlar artık size ziyan verme gücüne sahip olmaz. Ayrıyeten, her yeni toplumsal durumla birlikte, toplumsal marifetleriniz güçlenir ve bunu ne kadar çok yaparsanız, o kadar uygun hissedersiniz.
