Termal şok; süratli sıcaklık değişimlerinin ani ve güçlü tansiyon yaratması sonucu materyalin çatlaması, kırılması yahut bozulmasıyla sonuçlanır. Alınacak uygun tedbirler ve şuurlu gereç tercihleriyle termal şokun önüne geçmek mümkündür Termal şok şu durumlarda ortaya çıkar:
-
Ani Sıcaklık Farkı: Malzemenin bir kısmının süratle ısınması yahut soğuması sonucu iç-dış katmanlar ortasında sıcaklık farkı oluşur. Örneğin, sıcak bir cam kavanoza soğuk su dökmek yahut soğuk bir cismi sıcak ortama birdenbire bırakmak
- Düzensiz Isıtma yahut Soğutma: Malzemenin bir kısmının öteki kısmına nazaran daha süratli ısınıp soğuması gerilim noktaları yaratır ve çatlak riskini artırır
- Kusurlu yahut Daha Evvelden Ziyan Görmüş Materyal: Çatlak yahut mikroskobik hasarlı bölgelerde tansiyon ağırlaşır ve gerecin kırılma ihtimali yükselir
- Hızlı Isıl Geçiş Gerektiren Üretim/Sanayi ve Laboratuvar Şartları: Sıcaklık denetiminin sıkıntı olduğu ortamlarda — metalurji, seramik, elektronik ve cam sanayii üzere alanlarda — termal şok riski daha yüksektir
TERMAL ŞOK NASIL ÖNLENİR?
Termal şok riskini en aza indirmek için şu sistemler uygulanabilir: Kademeli Isıtma ve Soğutma: Ani sıcaklık değişimlerinden kaçınılmalı, ısınma yahut soğuma süreçleri yavaş ve denetimli bir formda yapılmalıdır. Uygun Gereç Kullanımı: Yüksek termal şok direncine sahip (örneğin borosilikat cam, birtakım teknik seramikler) gereçler tercih edilmeli. Isıl iletkenliği yüksek ve termal genleşme katsayısı düşük materyaller daha sağlamdır. Kusursuz ve Sağlam Ekipman Kullanımı: Çatlak, kırık yahut kusurlu cam ya da seramikler asla kullanılmamalı, hasarlı eserler atılmalıdır. Malzeme Kalınlığının ve Geometrisinin Optimize Edilmesi: Malzeme kalınlığı ve hali, ani sıcaklık değişimlerinde iç gerilimin en aza ineceği biçimde tasarlanmalıdır. Sıcaklık Farkını Azaltan Tedbirler: Soğuk/cam kutuya sıcak sıvı eklemeden evvel camı biraz ısıtmak ya da sıcak eseri soğuk ortama koymadan evvel oda sıcaklığında bekletmek yararlıdır. Test ve Kalite Denetimleri: Özellikle hassas modüllerde termal şok dayanım testleri yapılmalı, üretim süreçlerinde bu şartlara dikkat edilmelidir
