Pestisit Nedir?
Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak veya zararlarını azaltmak amacıyla kullanılan kimyasal veya biyolojik maddelerden oluşan bir karışımdır. Bu maddeler, zararlıların etkisini azaltmak için çeşitli biçimlerde kullanılabilir. Pestisitler, kimyasal bileşenler, virüsler, bakteriler, antimikrobik ajanlar, dezenfektanlar veya bu işlevleri yerine getiren diğer araçlar olarak sınıflandırılabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikropları içerebilir. Pestisitlerin kullanımı bazı avantajlar sağlasa da, insanlar ve diğer canlılar üzerinde oluşturabileceği potansiyel toksik etkiler nedeniyle çeşitli sorunlara yol açabilir.
Pestisit Çeşitleri
Pestisitler, kullanım alanlarına göre farklı türlere ayrılmaktadır. İşte en yaygın pestisit türleri:
- İnsektisit: Böcek ve haşerelere karşı kullanılan ilaçlardır.
- Fungusit: Mantar enfeksiyonlarına karşı etkili olan ilaçlardır.
- Herbisit: Yabancı otların kontrolü için kullanılan preparatlardır.
- Mollusit: Yumuşakçalara karşı uygulanan ilaçlardır.
- Rodentisit: Kemirgen zararlılara karşı etkili olan maddelerdir.
- Nematisit: Nematotlara karşı mücadelede kullanılan pestisitlerdir.
- Akarisit: Akar zararlılara karşı etkili ilaçlardır.
Pestisitlerin Zararları
Pestisitler, genellikle kimyasal maddeler olarak sınıflandırılır ve bazıları virüs veya bakteriler gibi biyolojik ajanlar da içerebilir. Ancak, kimyasal pestisitlerin çoğu, hedef organizmaya yönelik hedeflenmiş etkinlik gösterememekte ve bu nedenle hedef dışındaki organizmalarda da olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Özellikle birçok pestisit insan sağlığına da zarar verebilir. Bu maddelerin kullanıldığı canlıların, insanlar tarafından gıda olarak tüketilmesi sonucunda çeşitli hastalıklar ve istenmeyen sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir.
Kimyasal pestisitlerin ve etken bileşenlerinin akut toksik etkileri bulunmaktadır. Karbamatlar, organofosfatlar ve klorlanmış hidrokarbonları içeren pestisitlerin genetik toksik etkileri de mevcuttur. Tarımla uğraşan ve pestisitlere maruz kalan bireyler üzerinde yapılan araştırmalar, bu kişilerin yapısal ve sayısal kromozom anomalileri ile kardeş kromatid değişimlerinde artış gösterdiğini ortaya koymuştur.
Kronik etkiler, pestisitlere maruz kalan tarım işçilerinde genetik hasarların yanı sıra karaciğer, böbrek ve kas dokularında bozukluklar meydana getirebilir. Pestisitlerin canlılar üzerindeki etkileri fetal yaşam döneminde başlamaktadır. Bu maddeler plasentayı geçerek fetüse ulaşmakta ve bu durum, düşükler, hiperpigmente ve hiperkeratatik doğumlar gibi olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Yapılan hayvan deneylerinde, radyoaktif olarak işaretlenmiş pestisitlerin anneye verilmesi sonrası, bu maddelerin plasentadan fetüse geçtiği ve fetüsün göz, sinir sistemi ve karaciğere yerleştiği gözlemlenmiştir.
Organofosfatlı ve karbamatlı insektisitler, etkilerini doğrudan periferal ve merkezi sinir sistemi üzerinde göstererek canlıların yaşamını tehdit edebilmektedir.
