Pastırma Yazı Nedir?
Uzmanlar, küresel ısınmanın etkisiyle son yıllarda hava olaylarının belirgin değişimlere uğradığını ve bu değişimlerden birinin de halk arasında “pastırma yazı” olarak bilinen hava olayı olduğunu vurguluyor. Pastırma yazı, sonbaharın ortasında, genellikle Ekim veya Kasım aylarında birkaç gün süren, havanın mevsim normallerine göre aniden ısındığı bir dönemdir. Bu kavram, “sonbaharda havaların soğumasının ardından yaşanan güneşli sıcak günler” anlamına gelir ve pastırma sıcaklarının yaşandığı tarihler de son yıllarda değişiklik göstermiştir.
Pastırma Yazı Neden Oluşur?
Pastırma yazı, kutuplardan gelen soğuk hava kütlelerinin hareketsizleşerek sıcak bir yüksek basınç merkezi oluşturması sonucu meydana gelir. Bu yüksek basınç merkezi, atmosferde belirgin bir katmanlaşma yaratır ve önemli sıcaklık değişimlerine neden olur. Sonuç olarak, havanın dikey hareketliliği engellenir ve alçak basınç bölgelerinde yoğunlaşan duman, toz gibi partiküller havanın puslu bir görünüm almasına yol açar.
Pastırma yazı terimi, bu mevsimsel dönemde hazırlanan pastırmadan kaynaklanmaktadır. Bu dönemde gece ve gündüz arasında sıcaklık farkları, yılın diğer dönemlerine göre oldukça belirgindir. Gündüz sıcaklıkları etin gözeneklerini açarken, geceleri soğuk nedeniyle bu gözenekler kapanır. Bu durum, etin içine sıvanan çemenin çok iyi bir şekilde işlemesine olanak tanır. Dünyanın farklı bölgelerinde benzer dönemler farklı adlarla anılmaktadır; bu bağlamda Almanya’da “kocakarı yazı”, İsveç’te “Azize Birgitta yazı” ve Amerika Birleşik Devletleri’nde “Yerli yazı” (Indian summer) gibi isimler kullanılır.
Pastırma Sıcakları Ne Zaman Gerçekleşir?
Pastırma sıcakları, genellikle sonbaharın sonlarına doğru (Ekim ayının sonları ile Kasım ayının ortaları arasında) meydana gelen, güneşli ve mevsim normallerine göre daha yüksek hava sıcaklıklarının hissedildiği günler için kullanılan bir terimdir. Bu dönem bazen yılda birkaç kez yaşanabilirken, bazı yıllarda ise hiç görülmeyebilir. Genellikle birkaç gün veya bir hafta kadar süren bu sıcak günler, gündüzleri güneşli, hafif rüzgarlı ve puslu, geceleri ise serin geçer. Yağış beklenmez ancak geceleri don olayları yaşanabilir.
