Ortak Türk Alfabesi: Gelişmeler ve Kullanım Tarihi

cadmin tarafından yayınlandı

11 Şubat 2025, 02:51 yayınlandı

Ortak Türk Alfabesi ve Güncel Gelişmeler

Son dönemlerde, Ortak Türk Alfabesi harfleri ve okunuşu, büyük bir ilgiyle takip ediliyor. Geçtiğimiz eylül ayında, Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu işbirliğiyle düzenlenen Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu toplantısı, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirildi. Bu önemli toplantıya, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerden gelen komisyon üyeleri katıldı ve Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde geniş bir uzlaşı sağlandı. Bu gelişmeyle birlikte, Ortak Türk Alfabesi’nin ne zaman kullanılacağı ve nasıl bir yapıya sahip olacağı gibi konular merak edilmeye başlandı. İşte detaylar:

Ortak Türk Alfabesi: Gelişmeler ve Kullanım Tarihi

ORTAK TÜRK ALFABESİ NEDİR?

Türk Akademisi, Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) kurduğu Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nun 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisini kabul ettiğini açıkladı. Ortak Türk Alfabesi, Türk dillerindeki temel sesler dikkate alınarak ve aynı kökten gelen sesler sınıflandırılarak oluşturulan bir sistemdir. Her harf, Türk dillerinde bulunan farklı fonemleri temsil eder.

ORTAK TÜRK ALFABESİ NE ZAMAN KULLANILACAK?

Türkiye’yi Türk Dil Kurumu temsil ettiği toplantıda, 1991 yılında bilim insanları tarafından önerilen Latin tabanlı Ortak Türk Alfabesi projesi detaylı bir biçimde ele alındı. Yürütülen çalışmalarda, projenin geliştirilmesi gereken unsurları belirlendi. Bu özverili çalışmalar sonucunda, 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaşmaya varıldı. Her bir harfin Türk dillerindeki farklı fonemleri temsil etmesi kararlaştırıldı.

Toplantıda, Türk halkları arasında karşılıklı anlayışı ve iş birliğini teşvik eden, dil mirasını koruyan tarihsel bir öneme sahip Ortak Türk Alfabesi kararının uygulanması ve desteklenmesi için ilgili kurumlara çağrıda bulunuldu. Ortak Alfabe’nin 2026 yılı itibarıyla kullanılmaya başlanması öngörülmektedir.

Ortak Türk Alfabesi: Gelişmeler ve Kullanım Tarihi

HANGİ ÜLKELER KULLANACAK?

Ortak Türk Alfabesini kullanacak ülkeler arasında şunlar yer alıyor:

Türkiye
Azerbaycan
Kazakistan
Kırgızistan
Tataristan
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (K.K.T.C.)
Özbekistan

ORTAK TÜRK ALFABESİ HARFLERİ

Kabul edilen Ortak Türk Alfabesi harfleri aşağıdaki gibidir:

Ortak Türk Alfabesi: Gelişmeler ve Kullanım Tarihi

IPA	ST	IPA	ST	IPA	ST
Aa	[ɑ]	Iı	[ɯ]	[y]	Rr	[r]	[r]
Bb	[b]	İi	[i]	[i]	Ss	[s]	[s]
Cc	[ʤ]	[ǯ]	Jj	[ȝ]	[ž]	Şş	[ʃ]	[š]
Çç	[ʧ]	[č]	Kk	[k]	[k]	Tt	[t]	[t]
Dd	[d]	[d]	Qq	[q]	[q]	Uu	[u]	[u]
Ee	[е]	[e]	Ll	[l]	[l]	Ūū	[ʊ]	[ū]
Әә (Ää)	[æ]	[ä]	Mm	[m]	[m]	Üü	[ʏ]	[ü]
Ff	[f]	[f]	Nn	[n]	[n]	Vv	[v]	[v]
Gg	[g]	[g]	Ññ	[ŋ]	[ŋ]	Yy	[j]	[j]
Ğğ	[ɰ]	[ɣ]	Oo	[о]	[о]	Zz	[z]	[z]
Hh	[h]	[h]	Öö	[œ]	[ö]
Xx	[χ]	[x]	Pp	[p]	[p]

IPA: Uluslararası Fonetik Alfabe
ST: Sovetskaya Tyurkologiya Yayın Kurulu tarafından kabul edilen Latin harflerine dayalı Uluslararası Fonetik Transkripsiyon (1974)

Ortak Türk Alfabesi: Gelişmeler ve Kullanım Tarihi