Öğretmenlik Meslek Kanunu’nda Son Gelişmeler
Öğretmenlik Meslek Kanunu, son günlerde yeniden gündeme geldi. Geçtiğimiz yıl Anayasa Mahkemesi (AYM), 7354 sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu’ndaki bazı maddelerin iptaline dair bir karar almıştı. Milli Eğitim Bakanlığı, bu iptallerin ardından yeni bir taslak çalışması başlattı. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, “Benim tahminim, bu taslağın mayıs ayı içerisinde yasalaşması yönündedir.” ifadesini kullandı.
Eğitim ve öğretim hizmetlerinin yürütülmesiyle sorumlu olan öğretmenlerin atamaları, mesleki gelişimleri ve kariyer basamaklarındaki ilerlemeleri için düzenlemeler içeren Öğretmenlik Meslek Kanunu, toplamda üç bölümden oluşmaktadır. Peki, bu kanun tam olarak nedir ve hangi maddeleri kapsamaktadır? İşte detaylar.
Öğretmenlik Meslek Kanunu Ne Zaman Değişecek?
Bakan Yusuf Tekin, Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından yapılacak değişikliklerle ilgili bir soruya şu şekilde yanıt verdi: “Sanırım birkaç gün içerisinde kamuoyuyla paylaşmış oluruz.” Tekin, bu konudaki taslak çalışmalarının mevcut olduğunu belirterek, “Taslağı, diğer kamu kurumlarıyla birlikte, Cumhurbaşkanı ve Yardımcımızın başkanlığında bir kurulda tartışacağız. Öğretmenlik mesleğinin tanımından, öğretmene yönelik şiddetten, öğretmenlerin hak ve sorumluluklarına kadar birçok konuyu içeren bir Meslek Kanunu hazırlığı yapıyoruz.” dedi.
Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun Bazı Maddeleri İptal Edilmişti
Geçtiğimiz temmuz ayında Anayasa Mahkemesi, Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun bazı maddelerinin iptaline karar vermiştir. İptal edilen altı madde arasında şu ifadeler yer almıştır:
- Aday öğretmenlerin, Adaylık Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılan değerlendirme sonucu mesleğe atanması,
- Aday Öğretmen Yetiştirme Programı’na mazeretsiz katılmayanlar ile bu program sonunda Adaylık Değerlendirme Komisyonunca yapılan değerlendirmede başarısız olanların atanamayacağına ilişkin hükümler.
- Öğretmenlerin adaylık sürecinde yetiştirilmelerine ilişkin Aday Öğretmen Yetiştirme Programı ve Adaylık Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ile aday öğretmenlik sürecine dair diğer usul ve esasların yönetmelikle düzenlenmesi,
- Öğretmenlik mesleği kariyer basamaklarında ilerlemeye ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenlenmesine dair hükümler de iptal edilmiştir.
Ayrıca Anayasa Mahkemesi, “Kanun’un 6. maddesinin 1 numaralı fıkrasının b bendinde yer alan uzman öğretmenlere yönelik ‘mesleki gelişim alanlarında uzman öğretmenlik için öngörülen asgari çalışmaları tamamlamış olan’ ifadesi ile aynı Kanun’un 6. maddesinin 2 numaralı fıkrasında yer alan başöğretmenlere yönelik ‘ve mesleki gelişim alanlarında başöğretmenlik için öngörülen çalışmaları tamamlayanlar’ ibaresinin iptaline de karar vermiştir.”
Öğretmenlik Meslek Kanunu Maddeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı, eğitim ve öğretim hizmetlerini yürütmekle görevli öğretmenlerin atamaları ve mesleki gelişimleri ile kariyer basamaklarında ilerlemelerini düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Kanun, eğitim ve öğretim hizmetlerini yürüten öğretmenleri kapsar.
İKİNCİ BÖLÜM
Öğretmenlik Mesleği
Öğretmenlik
MADDE 3 – (1) Öğretmenlik, eğitim ve öğretim ile buna bağlı yönetim görevlerini üstlenen özel bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler, Türk Millî Eğitiminin amaçları ve temel ilkeleri ile öğretmenlik mesleği etik ilkelerine uygun olarak görevlerini yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Öğretmenlerin çalışma şartları, eğitimde kalitenin artırılması için belirlenen hedeflere ulaşmak amacıyla düzenlenir.
(3) Öğretmenlik mesleğine hazırlık; genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon/öğretmenlik meslek bilgisi ile sağlanır.
(4) Öğretmenlik mesleği; aday öğretmenlik döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olarak üç kariyer basamağına ayrılır.
Öğretmenlerin Nitelikleri ve Seçimi
MADDE 4 – (1) Öğretmen adaylarında genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon/öğretmenlik meslek bilgisi bakımından aranacak nitelikler Millî Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenir.
(2) Öğretmenler, öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarından ve bunlara denkliği kabul edilen yurt dışı yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar arasından seçilir.
Aday Öğretmenlik
MADDE 5 – (1) Aday öğretmenliğe atanabilmek için 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48 inci maddesinde belirtilen şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma, 7/4/2021 tarihli ve 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na göre güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmış olma ve Millî Eğitim Bakanlığı ile/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranmaktadır.
(2) Adaylık süresi bir yıldan az, iki yıldan fazla olamaz. Bu süre zarfında, zorunlu haller dışında aday öğretmenlerin görev yeri değiştirilmez.
(3) Aday öğretmenler, eğitim ve uygulamadan oluşan Aday Öğretmen Yetiştirme Programı’na tabi tutulur. Aday öğretmenlerden, adaylık süreci sonunda Adaylık Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılan değerlendirme sonucunda başarılı olanlar öğretmenliğe atanır.
(4) Aday öğretmenlerden; a) Atanma şartlarından herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılanların, b) Adaylık süresi içinde atanma şartlarından herhangi birini kaybedenlerin, c) Adaylık sürecinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alanların, ç) Aday Öğretmen Yetiştirme Programına mazeretsiz katılmayanlar ile bu program sonunda Adaylık Değerlendirme Komisyonunca yapılan değerlendirmede başarısız olanların, görevine son verilir ve bu kişiler üç yıl süreyle öğretmenlik mesleğine alınmaz.
(5) Dördüncü fıkranın (ç) bendi kapsamında görevlerine son verilmesi gerekenlerden, aday öğretmenliğe başlamadan önce 657 sayılı Kanuna göre memurlukta adaylığı kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur unvanlı kadroya atanır.
(6) Aday öğretmenlerin adaylık sürecinde yetiştirilmelerine esas Aday Öğretmen Yetiştirme Programı ve Adaylık Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ile aday öğretmenlik sürecine ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Öğretmenlik Kariyer Basamakları
MADDE 6 – (1) Aday öğretmenlik dâhil öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunanlardan; a) Mesleki gelişime yönelik 180 saatten az olmamak üzere düzenlenen Uzman Öğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olan, b) Mesleki gelişim alanlarında uzman öğretmenlik için öngörülen asgari çalışmaları tamamlamış olan, c) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan, öğretmenler uzman öğretmen unvanı için yapılan yazılı sınava başvuruda bulunabilir. Uzman öğretmen unvanı için yapılan yazılı sınavda 70 ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır. Yazılı sınavda başarılı olanlara uzman öğretmen sertifikası düzenlenir.
(2) Uzman öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunan ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan uzman öğretmenlerden mesleki gelişime yönelik 240 saatten az olmamak üzere düzenlenen Başöğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olan ve mesleki gelişim alanlarında başöğretmenlik için öngörülen çalışmaları tamamlayanlar, başöğretmen unvanı için yapılan yazılı sınava başvuruda bulunabilir. Yazılı sınavda 70 ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır. Yazılı sınavda başarılı olanlara başöğretmen sertifikası düzenlenir.
(3) Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman öğretmen unvanı için öngörülen, doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı sınavdan muaf tutulur.
(4) Eğitim kurumu yöneticiliği ve sözleşmeli öğretmenlikte geçen süreler, öğretmenlik süresinin hesabında dikkate alınır.
(5) Öğretmen unvanından, bu göreve atanmanın atamaya yetkili amir tarafından onaylandığı tarihten, uzman öğretmen veya başöğretmen unvanından ise uzman öğretmen/başöğretmen sertifikasının düzenlendiği tarihten itibaren yararlanılır. Uzman öğretmen veya başöğretmen unvanını kazandıktan sonra alan değiştiren ya da ilgili düzenlemelerle alanı kaldırılan veya alanının adı değiştirilen öğretmenler, kazandıkları unvanları kullanmaya devam eder.
(6) Uzman öğretmen veya başöğretmen unvanı alanlara her unvan için ayrı ayrı olmak üzere bir derece verilir.
(7) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanlar, cezaları özlük dosyasından silindikten sonra uzman öğretmen veya başöğretmen unvanı için başvuruda bulunabilir.
(8) Öğretmenlik mesleği kariyer basamaklarında ilerlemeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hüküm Bulunmayan Haller GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte uzman öğretmen veya başöğretmen unvanına sahip olanlar, bu Kanunun sağladığı haklardan yararlanır. Yürürlük YürütmeÇeşitli ve Son Hükümler
MADDE 7 – (1) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde; 5/1/1961 tarihli ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 657 sayılı Kanun, 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile diğer kanunların bu Kanun ile çelişmeyen hükümleri uygulanır.
MADDE 11 – (1) Bu Kanunun 8 inci maddesi 15/1/2023 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 12 – (1) Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
