FOX TV ekranlarında yayımlanan ve büyük bir ilgiyle izlenen Masumiyet dizisinin dün akşamki kısmında İlker karakteri, yaşadığı olaylar nedeniyle terapi almaya gitti.
Bu sahnenin akabinde narsist kişilik bozukluğunun ne olduğu merak konusu oldu. İzleyiciler, ‘Narsist nedir, belirtileri nelerdir? Narsist kişilik bozukluğu tedavisi var mı?’ sorularına karşılık aramaya başladı.
Peki, Narsist nedir, beliritleri nelerdir? Narsist kişilik bozukluğu tedavisi var mı? İşte, Narsist kişilik bozukluğu ile ilgili bilgiler..
NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?
Narsist öbür bir ismiyle özsevici kişilik bozukluğu olan şahıslar, fizikî ve ruhsal açıdan kendilerini çok beğenmektedir. Öbür insanlara nazaran kendilerini üstün görmekte, daima beğenilme, ilgi ve onay beklentisine girmektedir. Her yerde özel ilgi göreceklerini düşünen bu bireyler, her vakit üstün yerleri hak ettikleri inancına sahiptir.
Narsist birey, benlik hürmetini bu halde beslemektedir. Ona nazaran en hoş, en güzel, en parlak, en zeki odur ve sürekli o olacaktır. Fakat bu türlü bir özsevicilikte hayal kırıklarına ve incinmelere sık rastlanmaktadır. Beklentileri karşılanmayınca özsaygıları düşmekte ve bu nedenle depresif hissedebilmektedir.
Eleştiriye dayanamayan narsist bireyler, daima övgü beklentisi içindedir ve bu nedenle de davranışları bunu elde etmeye yöneliktir. Bu şahıslar, kendilerini daha üstün göstermek için diğerlerini kullanabilmekte ve onların haklarını hiçe sayabilmektedir. Çıkar alakalarına açık olan bu bireyler, diğerlerinin his ve fikirlerini, ihtiyaçlarını anlamakta zorluk çekmekte ve bu nedenle kuracakları alakalar, bencil ve benmerkezci olarak tanımlanmaktadır.
NARSİST KİŞİLİK NEDEN GELİŞİR?
0-6 yaş, kişilik bozukluğunun gelişiminde çok değerli bir periyottur. Bu periyotta çocuk aileyle alaka kurmakta ve bilhassa anneyle kurduğu münasebet, onun kişilik gelişiminde ve sonraki ömründe tesirli olmaktadır.
Çocuk aileden gelen beklentileri karşılamak durumundadır ve aile çocuğu bu beklentileri karşılaması için belirli bir düzeyde tutmaktadır. O, aile içindeki en zeki, en başarılı, en uslusu olmalıdır. Hal bu türlü olunca, çocuk kendi potansiyelini ortaya koyamamakta ve kendi kararlarını alamaz hale gelmektedir.
Narsist kişilik bozukluğunun temelinde, erken çocukluk devrinde anne babanın kâfi eşduyum göstermemesi ve çocuğun gerçek dünyanın düş kırıklıkları ile gereğince karşılaşamaması yatmaktadır.
Anne babanın çocuğun özelliklerini çok yüceltmeleri ve vurgulamaları ile beslenen çocuk, gereğinden fazla büyüyen özbenlik duygusu oluşturmaktadır. Bunun da ‘narsizm’in oluşumunda değerli bir hissesi vardır.
Ayrıca narsistlerin hikayelerinde, çocuklukta duygusal ihmal barizdir. Narsist bireylerin derinlerine bakıldığında, ağır bir değersizliğin hakim olduğu görülmektedir. Kişi, bu histen kurtulabilmek için daima bedellerini yükselten aktiviteler içinde bulunmaktadır. Örneğin; başarılı olmaya çalışmak ve muvaffakiyet peşinde koşmak üzere.
Ancak tüm bu süreçlerin farkında olmayan bu şahıslar, bunları bilinçsizce yapmaktadır.
Narsistik kişilik bozukluğu olan şahısların fikirleri şu haldedir:
- Ben çok özel bir beşerim.
- Üstün biri olduğum için, özel davranılmayı ve bir grup ayrıcalıklar tanınmasını hak ediyorum.
- Başkalarına uygulanan kurallar beni bağlamaz.
- Tanınmak, övülmek ve hayran olmak çok kıymetlidir.
- Benim pozisyonuma hürmet göstermeyenlerin cezalandırılması gerekir.
- Başka beşerler, benim gerekmelerimi karşılamadılar.
- Hak ettiğim saygıyı görememem ya da hak ettiklerimin verilmemesi bağışlanamaz.
- Başkaları, kendilerine duyulan hayranlığı ve sahip oldukları varlığı hak etmiyor.
- İnsanların beni eleştirme hakları yok.
- Ben çok yetenekliyim, diğerlerinin benim durumuma gelebilmeleri için, kendilerine yeni yollar bulmaları gerekir.
- Lakin benim kadar zeki ve parlak olanlar beni anlayabilirler.
- Büyük şeyler istemek için her türlü nedenim var.
Narsistler, etraflarındaki insanları tartmakta ve kendilerine hürmet gösterecek olan şahısları çabucak ayırt etmektedir. Narsistler, karşılarında hürmetle eğilecek ve karşılık beklemeyecek ‘düşünceli’ bağımlı bir kişiyi bulup çıkarmaktadır.
İnsan bağlantılarında sorun yaşayan narsist bireyler, sıklıkla sevgili ile yakınlaşma ve sonra ayrılma meseleleri yaşamaktadır. Sıklıkla sevgili değiştirebilmekte ve tıpkı şahısla daima tartışabilmektedir. Ekseriyetle siyasetçi, yönetici, bilim adamı, başkanlar narsist kişilik olmaktadır. Bu bireylerin iş ömrü, sevgili bağlantıları, çocuklarıyla olan bağlarının çabucak hemen hepsinde sorun vardır.
Narsist şahıslar, bilhassa Borderline kişilik yapısında olan sevgililer edinmektedir. Bu şahıslar ulaşılmaz şahıslar olabilir ve elde ettiklerindeyse onları değersizleştirmektedirler. Bu nedenle partnere sık sık öfke duyarlar. Münasebetleri uygun gitmediğinde de alternatif partner arayışına geçmekte, değersizlik hislerinden kurtulabilmek için sık sık mastürbasyon yapmaktadırlar.
Tehlikeli sporlara yönelebilmekte, alkol ya da esrar tüketebilmkete, pornografi ve sapkın münasebetler içinde olabilmektedir. Bunlar kişinin savunma sistemini oluşturmakta ve narsistik duygusal, kırılmalar arttıkça bu tıp uğraşlar artış göstermektedir. Bu usul kırılmalar, örneğin başarısız olma, hoşlandığı bayanı elde edememe, eleştirilme, terk edilme üzere durumlarda, bedende somatik hastalıklar belirebilmektedir. Örneğin kişinin beli, başı, sırtı ağrımakta, nefes almada zahmet çekmekte, çok yeme ya da tam aykırısı, iştahta azalma olmaktadır. Kişi boşalma, sertleşme, öbür bayanlara çok ilgili, sık mastürbasyon, eşcinsel olabileceğine dair kaygılar yaşayabilmektedir.
NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU TEDAVİSİ VAR MI?
Narsistik bireylere nazaran, terapiye gelmek zayıflık göstergesidir. Bu nedenle, temel sebebin ruhsal problemler olduğunu düşünmeyip terapiye gitmeyi tercih etmemektedir.
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan şahısların içinde çok fazla geçersiz kişilikler bulunmaktadır. Bulunduğu ortama ve etrafa nazaran insanlara davranışları ve konuşmaları değişmektedir.
Narsistik kişilik bozukluğu, dinamik psikoterapi ile tedavi edilebilmektedir. Tedavi, ortalama iki yıl ile dört yıl süren uzun vadeli bir tedavidir. Yani tedavi müddeti, bireyden şahsa değişkenlik göstermektedir.
Kişi tedavide değersizlik hissiyle tanıştıkça, diğerlerinin takdirine ve onayına ne kadar gereksinim duyduğunu farkettikçe kendi benliğini bulmaktadır. Kendisiyle tanıştıkça oburlarının onu övmesine olan gereksinimi giderek azalmaktadır.
