“Kabızlığa yardımcı olması için yiyebileceğim bir şey var mı? Birçok yüksek lifli besin ve destek beni şişiriyor lakin müshil almak da istemiyorum.” Gastroenteroloji uzmanı Dr. Trisha Pasricha, The Washington Post için kaleme aldığı yazısında hastalarının sık sık bu soruyu kendisine sorduğunu belirterek tavsiyelerini sıraladı.
Kabızlığa karşı bilhassa bir meyvenin çok tesirli olduğunu vurgulayan Dr. Pasricha, “Bu meyve bağırsak sıhhatini güzelleştirmekle kalmıyor trigliserit düzeyini düşürüp kanser riskini de azaltıyor” dedi. İşte Dr. Pasricha’nın yazısından satır başları:
Şişkinlik ve kabızlık üzere bağırsak semptomları nüfusun üçte birini etkiliyor. Birçok kişi, yardımcı olacak daha doğal yollar olduğu takdirde, ilaç almak istemiyor. Lakin insanlara yalnızca lif alımlarını artırmalarını tavsiye etmek de hayli muğlak bir yol ve her vakit yararlı olmuyor. Bu yüzden yıllardır hastalarıma günde iki kivi “reçete” ediyorum.
Tek bir kivi, bir yetişkinin günlük C vitamini gereksiniminin en az yüzde 80’inin yanı sıra iki ila dört gram lif içeriyor. E ve K vitaminleri ile başka yararlı antioksidanlar ve fitokimyasallara ek olarak, kivinin en değerli özelliklerinden biri aktinidin ismi verilen bir enzim. Aktinidin, kivi dışında yalnızca birkaç besin kaynağında (mango ve ananas gibi) bulunuyor ve proteinlerin parçalanmasını kolaylaştırarak sindirimimize yardımcı olabiliyor.
Peki bu bağırsaklarımıza nasıl yardımcı oluyor? 2022 yılında yapılan bir çalışmada, Yeni Zelanda, İtalya ve Japonya olmak üzere üç ülkeden bilim insanları, dört hafta boyunca günde iki yeşil kivi yemenin insanların bağırsak hareketlerinin daha sıkıntısız olmasına yardımcı olduğunu buldu. Ortalama olarak, beşerler her hafta 1 ila 2 kere daha fazla tuvalete çıktı.
Kivi, başlangıçta kabızlığı olan şahıslarda, karın ağrısı, hazımsızlık ve bağırsak hareketleri sırasında ıkınma üzere semptomları düzgünleştirdi. Hatta kivinin ekseriyetle reçetesiz olarak toz ve kapsül halinde satılan bir çeşit lif olan psyllium’dan bile daha tesirli olduğu görüldü. Üstelik araştırmanın iştirakçileri, genel ömür kalitelerinde de düzgünleşme olduğunu bildirdi.
“Sağlıklı bir mikrobiyom için tüketilen bitkilerin çeşitliliği her vakit temel maksat olmalı” diyen Dr. Pasricha, “Ben de hastalarıma kivinin bu yaklaşıma mükemmel bir katkı sağlayabileceğini söylüyorum. Hastalarımda ve hatta kendi ailemde yararlarını birinci elden görüyorum” sözlerini kullandı.
KİVİNİN GÜCÜ
Kivi üzere meyveler ve sebzeler açısından varlıklı bir diyetin yararları lifin yanı sıra antioksidanlarla da ilişkilendiriliyor. Bu bileşiklerin kansere, kardiyovasküler hastalıklara ve diyabete karşı muhafaza sağladığı biliniyor. Lakin çalışmalar bu tesirlerin antioksidan desteği yoluyla değil, sağlıklı beslenme yoluyla ortaya çıktığına işaret ediyor.
Bir öbür deyişle, birçok destekte olduğu üzere, ilgili bileşiği damıtıp bir kapsül yahut hap haline getirdiğinizde, antioksidanların faydalı tesirleri ortadan kalkıyor ve hatta potansiyel olarak ziyanlı hale bile gelebiliyor. Pekala bu neden oluyor?
Bilim insanları, kivinin C vitamini üzere antioksidanlarının, kollayıcı gücünü artırmak için doğal olarak oluşan öbür fitokimyasallarla sinerji oluşturuyor olabileceğine inanıyor. Besinleri damıtıp besin desteğine dönüştürmek bu sinerjinin kaybolmasına yol açıyor.
KİVİNİN YARARLARI BAĞIRSAKLARLA SONLU DEĞİL
2011 yılında Norveçli araştırmacılar sağlıklı gönüllülerden bir ay boyunca günde bir ya da iki adet altın kivi yemelerini istedi. Bu müddetin sonunda DNA örnekleri tahlil edildiğinde, kivi yiyenlerde daha az DNA ipliği kırılması bulundu.
Bu durum teoride kanserli dokuların büyümesi ihtimaline karşı daha dirençli olmak manasına geliyor. Gerçekten bir ay sonra yapılan tahlillerde kivi yiyen gönüllülerin DNA’sının, tehlikeli mutasyonlara yol açabilen ve oksidatif hasar olarak isimlendirilen bir çeşit hasara karşı yaklaşık yüzde 30 daha dirençli hale geldiği görüldü.
Araştırmacılar DNA’yı incelemenin yanı sıra, kan sirkülasyonunda bulunan ve kalp krizi riskini artıran bir tıp yağ olan plazma trigliseritlerine de baktı. Ayın sonunda trigliseritlerin yaklaşık yüzde 13 oranında azaldığı tespit edildi.
Kivi ve öteki meyvelerin tüketimine ait retrospektif çalışmalara ait 2023 tarihli bir meta tahlilde de daha fazla kivi yiyen şahısların kolorektal kanser riskinin yüzde 13 azaldığını ortaya çıktı. Kivi tüketimi ile kanser riski ortasındaki alakayı tam olarak anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor lakin mevzuyla ilgili bilimsel temel oluşmuş durumda.
KABIZLIĞA YARDIMCI OLACAK ÖBÜR DOĞAL YOLLAR NELERDİR?
Psyllium kabuğu lifi ile destek, gastroenteroloji dünyasında uzun vakittir çok tanınan. Psyllium epey spesifik ve alınması kolay bir destek. Üstelik beden için mükemmeller yaratıyor. Bu nedenle kelam konusu popülerliğini daha uzun mühlet koruyacak üzere görünüyor.
Kuru erik de müshil özellikleriyle övgü topluyor lakin seveni çok fazla olan bir meyve değil. Dahası birçok beşerde kuru erik, kolon mikrobiyomu tarafından fermente edilen doğal bir şeker olan sorbitol düzeylerinin yüksek olması nedeniyle şişkinliği daha da kötüleştirebiliyor. Bu yüzden ben kuru erik yerine kivi öneriyorum.
Kivinin kabuğunu yemek zorunda değilsiniz. Pek çok çalışmada kiviyi kabuğu soyulmuş olarak tüketmenin de kayda paha yararları olduğu görüldü. Fakat yapabiliyorsanız kabuğunu da biraz kemirmekten ziyan gelmez. Çünkü kivi kabuğu büsbütün yenebilir ve lifle doludur.
Öte yandan bağırsak meseleleri yaşıyorsanız kesinlikle hekiminizi bilgilendirin. Birçok insan için, semptomlara neden olan sorun, kolay bir diyet müdahalesi noktasını geçmiş oluyor. Bu nedenle, sıhhat problemlerinize birden fazla açıdan yaklaşabilen, güvendiğiniz bir doktora danışmaktan kaçınmayın.
