Hiç uçuş sırasında çarpan bir uçağın içinde bulundunuz mu?Büyük bir kısmı metalik olan ve münasebetiyle elektrik akışına yardımcı olan bir uçağa yıldırım çarptığında gerçekte ne olur?
Uçaklara yıldırım düşmesinin sanıldığı kadar ender olmadığını şimdiden belirtelim. Aslında neredeyse her ticari jet, yılda en az bir defa yıldırım çarpmasına maruz kalıyor.
Yıldırım çarptığında sizin de içinde olma ihtimaliniz yüksektir. Uçağınızda yaşanan sarsıntının, teknik bir anormallik değil, yıldırım çarpması olduğunu fark etmemiş olabilirsiniz.
Yıldırım düşmesi çoklukla uçağın kanat ucu yahut burnu üzere bir ucuna çarpar, uçağın gövdesi boyunca ilerler ve daha sonra öbür bir uçtan çıkar.
Yıldırım çok fazla yük taşıdığından ve inanılmaz derecede sıcak olduğundan, birçok kişi uçağın anında alevler içinde kalacağını ve düşeceğini varsayar.
Ancak birçok durumda yıldırımın beklendiği kadar önemli bir tesiri olmaz. Bir yıldırım çarptıktan sonra bile olağan biçimde çalışmaya devam eder.
Uçaklar, bu kadar muazzam güç saldırısına nasıl dayanıyor
Yıldırımlar her vakit bulutlarda meydana gelir; Aslında bazen bulutların ortasından geçerken yıldırım çarpmasına neden olan uçağın kendisidir.
Bunu göz önünde bulundurarak bir uçak, içindeki insanların güvenliğini tehlikeye atmadan, her an, her yerde güçlü yıldırımlara dayanabilecek halde tasarlanır.
Bir yıldırım muazzam ölçüde güç taşıyabilir, lakin özünde başka devreler üzere bu da elektronların makul bir tarafta akışından ibarettir.
Açıkçası en âlâ şey, birinci etapta yıldırım çarpmasından kaçınmaktır. Lakin, şayet onun yoluna çıkarsanız, yapacağınız en güzel şey onun rastgele bir dirençle müsabakadan geçmesine müsaade vermektir.
Uçakların yaptığı da tam olarak budur. Uçağın gövdesi, büyük oranda alüminyum ve başka kimi metallerden oluşur ve bunların tümü elektriği uygun iletir.
Dreamliners ve Boeing Airbus A350’ler de dahil olmak üzere birtakım uçaklar, hafif karbon kompozitten yapılır ve bu daha sonra ince bir bakır katmanıyla kaplanır ve bakır kusursuz bir elektrik iletkenidir.
Bu nedenle uçak bir nevi Faraday kafesi haline geliyor ve içindeki insanların mutlak güvenliğini sağlıyor.
(Faraday Kafesi: Faraday kafesi, elektriksel iletken metal ile kaplanmış yahut iletkenler ile ağ biçiminde örülmüş içteki hacmi dışardaki elektrik alanlardan koruyan bir korumadır. 1836 yılında İngiliz Fizikçi Michael Faraday’ın buluşu olduğu için “Faraday kafesi” diye isimlendirilmiştir.)
Modern uçakların, içindeki insanları etkilemeden yıldırım düşmesine dayanacak biçimde güzel tasarlanmış olduğu gerçek olsa da bunların hiçbiri, uçakların büsbütün inançlı olduğu manasına gelmiyor.
Pilotlar vakit zaman ekipmanda ölümcül olmayan takılmalar yahut yıldırım çarpmasının akabinde kısa vadeli irtibat kaybı olduğunu bildiriyor.
Bu nedenle, bir uçağın yıldırım çarpmasına karşı hassas bölgelere uçmaktan kaçınmak için uçuştan evvel izleyeceği muhtemel rotaya karar vermek için çok fazla vakit, niyet ve gayret harcanıyor.
