Koronavirüse karşı aşılama, onunla savaşmanın tek yolu. Dünyanın her yerinde beşerler mümkün olan en kısa müddette aşı olmaya çalışıyor.
Türkiye’de şu ana kadar 96 milyon dozun üzerinde aşı yapıldı ve yaklaşık 39 milyon insanı büsbütün aşılandı. Fakat tekrar de yan tesirlerinden ötürü aşı olmaktan korkanlar var.
Endişenizi hafifletmek için, burada aşı olduktan sonra bedeninizde neler olduğunu ve neden birtakım insanlarda yaygın yan tesirler görülürken kimilerinde görülmediğini açıklamaya çalışacağız.
AŞI NASIL ÇALIŞIR?
Aşılama, gelecekteki enfeksiyonlarla savaşmak için bağışıklık kazanma sürecidir. Aşıların, hastalığa neden olan virüs, bakteri yahut parazite benzeyen, koronavirüs enfeksiyonu için SARS-CoV-2 virüsü için bir casusu olur.
Aşı ya zayıflamış ya da meyyit bir mikroorganizmaya, onun toksinlerine ya da bir yüzey proteinine sahiptir. Virüsün genetik malzemesine sahiptir ve daha sonra beden tarafından bağışıklık sistemi reaksiyonunu formüle etmek için okunabilir.
Aşı enjekte edildiğinde, casus dokularımızın hücrelerine girer. Daha sonra, bedene girmiş olabilecek davetsiz konukları izlemek için özel bir fonksiyonu olan makul ‘dendritik’ hücrelerin (bağışıklık hücreleri) dikkatini çeker. Devriye gezen hücreler, daha evvel hiç görülmemiş bu casusu fark eder ve bedeni buna karşı uyarır.
Dendritik hücreler bunu aşı yoluyla bedene enjekte edilen virüsle ilgili genetik talimatları okuyarak yaparlar. Daha sonra, bağışıklık sisteminin okuması ve reaksiyon vermesi için bilgi kopyalanır.
YAN TESİRLER NEDEN GÖRÜLÜR?
Aşının neden olduğu yan tesirlerin birçok, bağışıklık sisteminin olması gerektiği üzere cevap verdiğinin işaretleridir. Koronavirüs aşısının kimi yaygın yan tesirleri, enjeksiyon bölgesinde ağrı yahut şişlik, yorgunluk, baş ağrısı, ateş, titreme, mide bulantısı ve kas ağrısıdır.
Aşılar, aşı casusu ile gerçek virüs ortasındaki farkı anlayamadığından, sistemi kandırarak gerçek bir patojenin bedene girdiğine inandırır. Beyaz kan hücreleri, virüsü ve antikorları parçalamak için oraya koşar, akabinde parçalanmadan etrafa yayılan enkazlara saldırır. Bu, enjeksiyon noktasını küçük bir savaş alanına çevirir. Sitokinler ve kemokinler, aşı yapıldıktan sonra yorgunluğa ve ağrıya neden olur. Bu hususlar, bedenin öteki bölgelerinden daha fazla bağışıklık hücresini enfekte bölgeye yönlendirir. Bu, çoklukla koltuk altı bölgesindeki lenf düğümlerinde iltihaplanma ve süreksiz şişmeye yol açar.
İKİNCİ DOZ KESİNLİKLE YAPILMALI
Türkiye’de uygulanan BioNTech ve Sinovac aşılarının her ikisi de en az iki doz aşıya gereksinim duyar. Birinci dozda oluşan antikorların korunması kısa ömürlü olabilir. Bu nedenle, birçok durumda, virüsün hafızasını kilitleyerek bedenin hastalığa karşı daha sağlam ve uzun vadeli bir karşılık oluşturmasına yardımcı olmak için ikinci bir doza gereksinim duyulur.
İkinci doz, bedenin kısa vadeli kollayıcı antikorlara ek olarak uzun periyodik hücreleri oluşturmasına yardımcı olur. Bu nedenle, beden artık virüse karşı daha güçlü, daha süratli ve daha donanımlı bir reaksiyona sahip olduğundan, ikinci dozdan sonra daha güçlü yan tesirler yaşamak doğal olarak karşılanır. Yan tesir korkusu birkaç kişiyi ikinci aşıdan korkutabilse de, bir koronavirüs enfeksiyonunun potansiyel tesirlerinin çok daha makus ve hatta ölümcül olabileceğini unutmamak gerekir.
