Katarakt Nedir?
Normalde gözümüzün merceği son derece berraktır. Ancak katarakt, lensin bulanıklaşmasına ve dolayısıyla görüşün bozulmasına neden olan bir durumdur. Zamanla yaşlardaki ilerleme ile göz merceği saydamlığını kaybetmeye başlar, bu da gözün içine ışığın girişini engeller. Bunu, buzlu camın arkasından bakmak gibi düşünebilirsiniz; katarakt olduğunda görüşünüz bu şekilde bozulur.
Yaşlandıkça, vücudumuzda olduğu gibi göz merceğinde de yaşlanma belirtileri görülür. Ancak son yıllarda, çevresel faktörlerin de etkisiyle katarakt oluşumu daha genç yaşlara inmektedir. Katarakt, bazen doğuştan da görülebilir. Nadir durumlarda, gözde meydana gelen bir darbe sonucunda hızlı bir şekilde 1-2 ay içinde gelişebilir. Ayrıca yüksek dozda kortizon kullanımı da kataraktın hızlı bir şekilde ortaya çıkmasına neden olabilir. Ultraviyole ışınları da kataraktın oluşumunu hızlandıran bir faktördür.
Katarakt Ameliyatı
Katarakt, normal günlük aktivitelerinizi zorlaştırıyorsa, katarakt ameliyatı önerilmektedir. Tedavi Süreci kataraktın ilaç veya damlayla tedavisi yoktur; tek tedavi yöntemi cerrahidir. Bu cerrahi müdahalede, gözde doğuştan var olan mercek çıkartılarak yeni bir yapay mercekle değiştirilir.
Katarakt ameliyatı, bir göz doktoru (oftalmolog) tarafından genellikle lokal anestezi ile yapılır. Göz damlayla uyuşturulur ve hafif bir sedasyon uygulanır. Deneyimli bir hekim tarafından yapıldığında, tek göz ameliyatı yaklaşık 10 dakika sürmektedir. İki gözün ameliyatı, genellikle iki farklı günde gerçekleştirilmelidir.
Katarakt ameliyatı oldukça yaygın ve genellikle güvenli bir işlemdir. Çoğu durumda, katarakt ameliyatını biraz beklemek gözünüze zarar vermese de, uzun süre beklemek kalıcı göz hasarına neden olabilir. Ayrıca, geç kalınan ve sertleşen kataraktın ameliyatı daha zor olmaktadır.
Ülkemizde katarakt ameliyatında, 1990 yılından bu yana lazerle katarakt ameliyatı olarak bilinen ‘fakoemülsifikasyon yöntemi’ kullanılmaktadır. Bu yöntemde, gözün yanından çok minik bir delikten, kataraktın bulunduğu merceğe ince bir iğne ile giriş yapılarak, kataraktlı mercek yerine yapay lens yerleştirilir. Ameliyatın yapıldığı günün akşamı hasta eve dönebilir. Ameliyat sonrası göz bandajla kapatılır ve ertesi gün doktor kontrolü yapılır.
Ameliyat Sonrası Süreç
Ameliyattan sonra yaklaşık bir hafta boyunca ağır spor, ani eğilme ve çok ağır yük kaldırma gibi aktivitelerden kaçınılması önerilmektedir. Katarakt ameliyatı olan hemen herkes için mercek takılmaktadır. Bu lensler, ışığı gözün arkasına odaklayarak görüşü iyileştirir. Dışarıdan belli olmayan bu mercekler, göz içinde de hissedilmez ve bakım gerektirmez; gözün ömür boyu kalıcı bir parçası haline gelir.
Ameliyatta Uygulanan Lens ve Mercek Türleri
Bu göz içi lenslerinin çeşitli türleri bulunmaktadır:
- Tek odaklı (monofokal): Uzak görüş için tek bir odak gücüne sahiptir. Yakın görüş için genellikle okuma gözlüğü kullanımı gerektirir.
- Çok odaklı (multifokal ve trifokal): İki veya üç odaklı olan bu lensler, hem uzak hem de yakın görüş için kullanım sağlar. Merceğin farklı alanları, yakın, orta ve uzak görüşe izin veren değişik odaklanma güçlerine sahiptir.
- Astigmatizma düzeltmesi (torik): Yüksek astigmatı olan kişiler için tasarlanmış lenslerdir ve görüşü düzeltmeye yardımcı olur.
İyileşme Süreci
Ameliyatın bitiminde göz bandajla kapatılır ve ertesi sabaha kadar çıkartılmaz. Katarakt ameliyatından sonra görüş ilk gün biraz bulanık olabilir, ancak birkaç gün içinde netleşir. Genelde ameliyat sonrası bir gün, bir hafta ve bir ay sonra göz kontrolleri yapılır. Ameliyat sonrası 1 ay süreyle enfeksiyonu önlemek amacıyla göz damlaları ve vitamin kullanımı önerilmektedir. Eğer her iki gözde de katarakt varsa, genellikle ikinci gözün ameliyatı birincisinden 3 gün veya 1 hafta sonra gerçekleştirilir.
Ameliyat Sonrası Olası Durumlar
Katarakt ameliyatı olan kişilerde zamanla ikincil bir katarakt olarak bilinen arka kapsül gelişimi olabilir. Bu durum, lens kapsülünün arkasının bulanıklaşması ve görüşün bozulmasıyla kendini gösterir. YAG lazer kapsülotomi adı verilen ağrısız, beş dakikalık bir prosedürle tedavi edilebilir. YAG lazerle, ışığın geçebileceği net bir yol sağlamak üzere bulanık kapsülde lazer ışını ile küçük bir açıklık oluşturulur.
Not: Göz içine yerleştirilen merceğin kalitesi ve türü, hastaların operasyon sonrası göz sağlıklarını ve görme kalitesini belirler. Bu nedenle, bu tür işlemleri yaptırmadan önce hekiminize danışmanız son derece önemlidir. Ayrıca, işlem yapılacak yerin bakanlık onaylı olması da önemli bir kriterdir.
