“İstanbul (Konstantiniyye) kesinlikle fethedilecektir. Onu fetheden buyruk ne hoş buyruktur. Onu fetheden ordu ne hoş ordudur.”
Hz. MUHAMMED (S.A.V)
İstanbul’un Fethi, dünya tarihinin en büyük ve en gurur verici olaylarından biridir. Hz. Peygamberin hadisinde muştusunu verdiği bu kutlu kentte, yirmi bir yaşında gencecik bir padişah olan Fatih Sultan Mehmed, 29 Mayıs 1453’te aşılamaz denen surları aşarak bir tarih yazmıştır.
Batılılar fethin şokunu atlatmak ve kentin Türkler’in eline geçmesini küçümsemek için İstanbul’un açık unutulan bir kapı yüzünden düştüğünü uydurup kendilerini teselli etmişlerdi.
Peki, Fatih’in tarih yazdığı destan İstanbul’un Fethi nasıl gerçekleşti? Gemiler karadan nasıl yürütüldü? Fâtih’in Fetih sonrası yaptığı birinci şey ne oldu? Sizler için İstanbul’un Fethi hakkında kısa ve öz bilgileri derledik.
TÜRK TARİHİNİN EN BÜYÜK ZAFERLERİNDEN BİRİ
İstanbul’un Fethi, Türk tarihinin en büyük olaylarından birisidir.
II. Mehmed, tahta çıkarken karşılaştığı karışıklık ortamından kurtulmanın tek yolunun İstanbul’un fethi olduğunu bildiği için Karaman Seferi’nden döner dönmez Anadolu Hisarı’nın karşısına bir kale yapılmasını emretti. Bizans İmparatoru Konstantin, bu kalenin yapılmasına mani olmak için Türklerle savaşılmasını önerdi lakin dayanak çıkan olmadı.
6 Nisan 1453’te Osmanlı ordusu, Bizans surlarının önündeydi. 6 Nisan gecesinden itibaren surlar top ateşi ile dövülmeye başlandı. Surlarda yıkılan yerler, müdafiler tarafından çabucak dolduruluyordu. Osmanlı donanması da bu sırada Haliç’e girmeye çalıştı fakat muvaffak olamadı. 18 Nisan’da birinci büyük hücum gerçekleştirildiyse de dört saat süren hamlede bir sonuç alınamadı.
GEMİLERİN KARADAN YÜRÜTÜLMESİ
20 Nisan’da Papa’nın gönderdiği üç Ceneviz gemisi ile yapılan deniz muharebesi kaybedildi ve gemiler Haliç’e girdi. Osmanlı’nın buna yanıtı, çok evvelden düşünülmüş bir atakla oldu.
Gemiler karadan hareket ettirilecekti ve bunun için yuvarlak ağaçlardan kızaklar yapıldı. Gemilerin rahat kayabilmesi için kızaklar zeytin yağı ve sade yağ ile düzgünce yağlandı ve bu esnada Galata Cenevizlilerin yapılan hazırlıkları duymaması için önlem alındı. Düşman donanmasına havan topları atmak ve zincire karşı taarruz edilecekmiş üzere aldatıcı hareketler yapıldı. Ormanlık alanda inşa edilen Osmanlı gemileri karadan hareket ettirilerek denize indirildi. Bu muvaffakiyet üzerine Bizans’ın morali bozulurken Osmanlı ordusunun hamaseti arttı.
7 ve 12 Mayıs tarihinde iki büyük hücum gerçekleştirildi ancak sonuç alınamadı. Bunun üzerine Osmanlı toplarının birden fazla Topkapı-Edirnekapı ortasına kaydırıldı ve bu bölgeye yüklenilmeye başlandı.
25 Mayıs’ta son defa teslim ol daveti yapıldı. Bizanslılardan kenti teslim etmek isteyenler oldu. Lakin İtalyanlar buna karşı çıktı.
Veziri Âzam Çandarlı Halil Paşa, Turahan Bey ve genç padişahın hocası Akşemseddin, saldırıya devam edilmesi gerektiğini söyledi. Büyük bir atağa geçilmesi için karar alındı. Askerlerin moralinin yerine getirilmesi emeliyle kent alındığı takdirde üç gün yağma müsaadesi verileceği duyurusu yapıldı.
ASKERE SON HÜCUM
Kuşatma esnasında Osmanlı ordusu vakit zaman güç durumlara düştü. Çandarlı Halil Paşa, daima kuşatmayı bitirip Bizans’ı vergiye bağlama fikrini öne sürüyordu. Lakin genç padişah o vakte kadar hiçbir İslam hükümdarının alamadığı bu kenti almaya kararlıydı ve sonuna kadar ısrar etti.
28 Mayıs 1453’te bütün orduya İstanbul’a yapılacak son hücum için hazırlanmaları buyruğu verildi.
29 Mayıs sabahı gün ağarmadan genç padişahın buyruğuyla savaş naraları atarak saldıran askerlerin sesleriyle son atak başladı. Hiç durmadan çalan mehter, askeri coşturuyordu. Bizanslılar bu seslere karşılık vermek için kentteki bütün kiliselerin çanlarını çalmaya başladı. Bir tarafta mehter, öbür tarafta çanlar çalıyordu.
İstanbul halkı meleklerin ve sevgililerin koruyuculuğuna kendilerini teslim etmişlerdi. Ayasofya’ya doluşan halk eski bir kehanetin gerçekleşmesini bekliyordu. Düşman buraya geldiğinde karşısında melekleri bulacak, onlar da kılıçlarını çekerek kafirleri cehenneme göndereceklerdi.
Osmanlı askerleri kente dur durak bilmeden saldırıyorlardı. Fatih birinci olarak azebleri ve ordusundaki Hristiyanları surlara saldırttı. İşin en garibi, Avrupalı Hristiyanlardan Bizans’a birkaç yüz kişilik yardım gelmişken, Osmanlı ordusunda Alman’dan Macar’a, Hırvat’tan Sırp’a kadar binlerce Hristiyan vardı. Hatta ganimet almak umuduyla kente saldıran bu Hristiyanların içerisinde Rum kökenli olanlar bile bulunuyordu.
Osmanlı ordusunun en seçkin birlikleri, surlara saldıran askerlerin gerisinde düşmanın yorulmasını, sıranın kendilerine gelmesini bekliyorlardı. Saatler süren çatışmaların akabinde II. Mehmed, son darbeyi vurmak üzere yeniçerileri savaşa soktu. Binlerce askerini art geriye şehit veren Osmanlı ordusu karşısında Bizans’ın dayanma direnci kalmamıştı.
Şehre her taraftan saldırılıyordu. Fakat asıl savaş Topkapı-Edirnekapı ortasındaki surlarda oluyordu.
Fatih, kentin en zayıf kısmı olduğunu anladığı Topkapı- Edirnekapı ortasındaki surları günlerce süren top ateşiyle tahrip ettirmişti. Bu yüzden asıl hamle bu bölgeden yapılmaktaydı.
Bir gülle kesimi, kentin en büyük savunucularından olan CENEVİZLİ Giustinian’ı yaraladı. Adamlarının kumandanlarını alarak Haliçteki gemilerine gitmeleri, Bizanslıların son direncini de kırdı. Bu sırada Topkapı civarındaki surlara çıkan Türk askerlerini gören Bizanslılar, haykırarak kentin iç kısımlarına yanlışsız kaçmaya başladı. Topkapı surlarında gerisi gerisine TÜRK BAYRAKLARI dalgalanmaya başladı. İstanbul bir anda ”Şehir düştü, kent düştü.” sesleriyle çalkalandı.
Surlarda dalgalanan Bizans kartalı ve Aziz Markos’un aslanını bulunduğu bayrakların yerini Türk sancakları almıştı. Kentin savunması çökmüştü. Binlerce Türk askeri içeriye girmeye başladı. Bizanslılar meskenlerine, ailelerinin yanına giderken, bir kısım ahali ile yabancılar Haliç’teki gemilere kaçıyorlardı. Öğle olduğunda kent büsbütün Türklerin eline geçmişti.
İşte elli dört gün süren ve 18 Nisan, 6, 12 ve 29 Mayıs’ta yapılan dört büyük hamleden sonra -ki sonuncusu bunları en geneli idi- Müzik Roma İmparatorluğu’nun 1125 yıllık başşehri olan İstanbul ( Kostantiniyye) 20 Cemaziyelevvel 857 / 29 Mayıs 1453 salı günü fethedildi.
İstanbul üç gün yağmalandı. Durumun tehlikeli bir hal aldığını gören Bizans imparatoru, bir kısım adamlarıyla kaçarken, yolda ganimet arayan Osmanlı askerlerine rastladı. Sayıca az olan Osmanlı askerleri şehit olurken, yaralı durumda bulunan bir tanesi üzerine saldıran imparatoru öldürdü. Şehir tam olarak Osmanlılar’ın eline geçince artık Fatih unvanını kazanan II. MEHMED kente yeniçerileri ve vezirleriyle birlikte girdi. Kafile kentin sokaklarından geçerek, AYASOFYA’YA geldi. Padişah kentin olağanüstü olduğunu görerek, ”Hakikaten bunlar erkek adamlarmış. Onların muharebe esnasında böylelikle çarpışmaları ve ölmekten saadet duymaları boşuna değilmiş.” dedi. Sonra Ayasofya’ya girdi, kutsal mahalde durdu, patrik ve halk yerlere atılarak ağlaştılar. Sultan Mehmed onlara elleriyle susmalarını işaret etti ve sükûnet teessüs edince patriğe, ”Ayağa kalk. Ben Sultan Mehmed sana ve arkadaşlarına ve bütün halka söylüyorum ki, bu günden itibaren artık ne hayatınız ve ne de hürriyetiniz konusunda benim gazabımdan korkmayınız.” dedi. Sonra, ordusunun kumandanlarına dönerek askerin halka hiç bir kötülük yapmamalarını emretmelerini ve rastgele birisi bu emre itaat etmezse vefatla cezalandırılacağını bildirdi. Burada atından inen genç hükümdar, yerden aldığı bir avuç toprağı kavuğunun üzerine serpti. Bu hareketi ile Allah’a sığındığını belirtiyordu. Daha sonra kilisenin mescide dönüştürülmesini emretti. Ulemadan birisi ezan okudu. Fatih, namaz kıldıktan sonra bu zaferi için dua edip ayrılmadan evvel Ayasofya’nın kubbesine çıkan Padişah’ın şu mısraları söylediği duyulmuştur: ”İmparatorun sarayında örümcekler perdedarlık ediyor, Efrasiyab’ın kulelerinde baykuş nevbet (nöbet) vuruyor.” ”Baykuştan pervamız yok, biz şahinler sürüsüyüz.”
İSTANBUL’UN FETHİYLE FATİH UNVANINI KAZANDI
