Hıdırellez Bayramı 2024 Tarihleri ve Gelenekleri
Kökeni çok eski tarihlere dayanan Hıdırellez Bayramı’nın 2024 yılı kutlama tarihi için heyecanlı bir bekleyiş başladı. Kışın sona ermesi ve baharın gelişinin müjdecisi olarak kutlanan Hıdırellez, huzura kavuşmak ve çeşitli dileklerde bulunmak amacıyla gerçekleştirilmektedir. Hıdırellez ritüeli nedir ve nasıl yapılır? soruları da bu dönemde sıkça araştırılmaktadır. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak bilinen Hıdırellez, aynı zamanda bahar bayramı olarak da anılmaktadır. Bu özel gün, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesi’ne alınması amacıyla 2010 yılında başlayan çalışmaların sonunda, 2017 yılında listeye dahil edilmiştir. İşte 2024 Hıdırellez Bayramı’nın kutlama tarihi ve gelenekleri hakkında detaylar.
Hıdırellez 2024 Ne Zaman, Hangi Tarihte?
Gregoryen takvimine (Miladi takvim) göre 6 Mayıs, Rumi takvim (Jülyen takvim) açısından ise 23 Nisan, Hıdırellez günü olarak kutlanmaktadır. 6 Mayıs’tan başlayıp 7 Kasım’a kadar olan süreç Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan dönem ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini temsil etmektedir. Bu bağlamda, 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin sona erip sıcak yaz günlerinin başlayacağı anlamına gelmektedir. Türkiye’de Hıdırellez Bayramı, 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanmaktadır. Aynı zamanda Hıristiyanlar tarafından da baharın ve doğanın uyanışının ilk günü olarak kabul edilen bu tarih, Rum Ortodoksları tarafından Aya Yorgi, Katolikler tarafından ise “Aziz George” günü olarak anılmaktadır. Her yıl 6 Mayıs’ta ülkenin dört bir yanında çeşitli etkinliklerle kutlanan Hıdırellez, 2024 yılında 5 Mayıs Pazar akşamı başlayacak ve 6 Mayıs Pazartesi ikindi saatine kadar devam edecektir.
Hıdırellez Nedir, Neden Kutlanır?
Hıdırellez; Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da kutlanan geleneksel mevsim bayramlarından biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan bu özel gün, darda kalanların yardımcısı olduğuna inanılan Hızır ile denizlerin hâkimi olan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilir ve bu nedenle kutlanır. Hızır ve İlyas kelimelerinin birleşiminden oluşan “Hıdırellez”, Anadolu, Kırım, Azerbaycan ve Orta Doğu ile Balkan ülkelerinde “bayram” olarak kutlanmaktadır. Mevsimlik bir bayram olarak belirli bölgelerde çeşitli ritüellerle kutlanan Hıdırellez’de, geçmişten bugüne gül fidanına dilek bağlama ve ateşten atlama gibi gelenekler yaşatılmaktadır.
Hıdırellez Ritüelleri Nedir, Nasıl Yapılır? (Gül Ritüeli)
Hıdırellez’de baht açma törenleri oldukça yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlar, yüzük, küpe gibi değerli eşyalarını bir çömleğe atmaları için davet edilir. Çömleğin üzerine su eklenip ağzı kapatılır. Kapalı çömlek bir gece boyunca bir gül ağacının dibinde bekletilir. Ertesi gün bir araya gelen kadınlar, çömleği ortaya koyarak maniler eşliğinde eşyaları çıkarmaya başlarlar. Bu gelenek İstanbul ve çevresinde “baht açma”, Denizli ve çevresinde “bahtiyar”, Yörük ve Türkmenlerde “mantıfar”, Balıkesir ve çevresinde “dağara yüzük atma”, Edirne ve çevresinde “niyet çıkarma” ve Erzurum’da “mani çekme” gibi farklı adlarla anılmaktadır.
Yoğurt Mayalama Geleneği
Kütahya’nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde, bir yıllık yoğurt mayası Hıdırellez ve bu günü takip eden iki gün boyunca, sabah ezanı ile tan ağarması arasındaki süre zarfında doğadaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden elde edilmektedir. Trabzon-Şalpazarı İlçesi’nde ise maya katılmadan yoğurt yapılmakta, mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmele çekilerek bir tahta kaşık konulmaktadır. Böylece elde edilen maya bir yıl boyunca kullanılmakta ve gelecek yıl tekrar değiştirilerek yenilenmektedir.
