İlkbahar soğanları, yeşil soğanla sık sık karıştırılsa da, The Kitchn’e nazaran en temel farkları taban kısmındaki minik fakat besbelli soğan oluşumu. Tatları ise olağan soğanlara nazaran daha hafif, yeşil kısımları ise çok daha ağır aromalı.
Bu nedenle dünya mutfaklarında, bilhassa de Doğu Asya’da çorbalardan kızartmalara, erişte yemeklerinden salatalara kadar birçok tanımın temel bileşenlerinden biri olarak kullanılır.
Ağlatan tesirleriyle tanınan klasik soğanların tersine, ilkbahar soğanları doğrandığında göz yaşartıcı enzim ve kükürt bileşiklerini çok daha düşük oranlarda içerdiğinden daha nazik davranır. Bu da mutfakta daha konforlu bir tecrübe sunar.
SAĞLIK YARARLARI SAYMAKLA BİTMİYOR
İlkbahar soğanları, soğan, sarımsak, pırasa ve arpacık soğanı üzere keskin aromalı zerzevatları kapsayan allium ailesinin bir üyesi. Bu ailedeki sebzeler, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve iltihaplanma, kalp hastalıkları ile birtakım kanser tiplerine karşı esirgeyici olduğu bilinen antioksidanlar açısından varlıklı.
Diyetisyen Jessica Levinson, Prevention mecmuasına verdiği röportajda, “Allium zerzevatları, içerdiği güçlü bileşikler sayesinde beden direncini artırır. Bilhassa ‘allicin’ isimli bileşik, bu sebzelerin hem keskin tadını hem de hastalıklarla savaşma yeteneklerini sağlar” sözlerini kullandı. Allicin, hücre hasarını önlemeye, hatta birtakım kanser cinslerinin gelişimini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
İlkbahar soğanları ayrıyeten flavonoid ve polifenol üzere öteki güçlü antioksidanlar içerir. Bu bileşikler, hür radikalleri nötralize ederek hücre yaşlanmasını yavaşlatır ve kronik hastalık riskini düşürür. WebMD’ye nazaran özgür radikallerin neden olduğu hücre hasarı hem yaşlanma sürecini hızlandırabilir hem de çeşitli hastalıkların temelini oluşturabilir.
LİF, VİTAMİN VE BİTKİ BİLEŞİKLERİ ZENGİNLİĞİ
Bir fincan doğranmış ilkbahar soğanı, günlük lif gereksiniminin yaklaşık yüzde 10’unu karşılar. Bu lifler sindirim sıhhatini desteklerken, kan şekeri düzeylerinin düzenlenmesine ve uzun müddet tok kalmaya yardımcı olur. Ayrıyeten kolesterolü dengeleme ve kilo idaresine katkı sağlama üzere yararları da bulunur.
Ancak yararları sırf bununla sonlu değil. İlkbahar soğanları, kemik sıhhati için hayati ehemmiyet taşıyan K vitamini açısından da varlıklı. Bu da osteoporoz üzere kemik erimesi hastalıklarına karşı müdafaa sağlar. İçerdikleri karoten, lutein ve zeaksantin üzere bileşikler ise göz sıhhatini dayanaklar ve makula dejenerasyonu, katarakt üzere yaşa bağlı görme sıkıntılarına karşı gözetici tesir gösterir.
Bağışıklık sistemini daha da güçlendiren C vitamini ve kuersetin üzere unsurlar sayesinde, bakteri, virüs ve mantarlarla savaşta doğal bir dayanak sağlar. Tüm bu özellikleriyle ilkbahar soğanları, klâsik tıpta soğuk algınlığı, mide rahatsızlıkları ve gribe karşı yüzyıllardır kullanılıyor.
HER BESİN ÜZERE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR DA VAR
Tüm bu yararlara karşın, ilkbahar soğanlarının herkes için ülkü olduğunu söylemek mümkün değil. Healthline’a nazaran, huzursuz bağırsak sendromu (IBS) olan bireylerde, soğan ve gibisi allium zerzevatları şişkinlik, gaz ve mide kramplarına neden olabilir. Tıpkı vakitte gastroözofageal reflü (GERD) yaşayan bireylerde mide yanmasına yol açabilir.
Daha ender olmakla birlikte, kimi bireylerde alerjik tepkiler da gözlemlenebilir. Belirtiler ortasında cilt döküntüleri, ağızda karıncalanma, yüz yahut dudak şişmesi, mide bulantısı ve kusma sayılabilir. Şiddetli olaylarda ise anafilaksi üzere acil tıbbi müdahale gerektiren durumlar gelişebilir.
Buna ek olarak, ilkbahar soğanlarının hafif antikoagülan (kan sulandırıcı) tesiri olduğu da bilinmektedir. Bu, genel olarak kan pıhtılaşmasını önlemek ismine olumlu bir özellik olsa da, warfarin üzere kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerde çok tüketim kanama riskini artırabilir. Bu nedenle bu çeşit durumlarda doktora danışılması kıymet taşır.
MARKET LİSTENİZE EKLEMEYİ UNUTMAYIN
İlkbahar soğanları, ağır lezzeti, düşük kalorisi ve güçlü besin içeriğiyle hem sofralarda hem de sıhhat açısından güçlü bir destekçi. Fakat yalnızca ortada sırada fırında patatesin üzerine serpiştirmekle bu yararları görmek mümkün olmayabilir. Tertipli ve istikrarlı tüketildiğinde ise bu besin, çağdaş diyetin göz gerisi edilmemesi gereken bir modülü olabilir.
Sağlıklı ve lezzetli bir alternatif arayanlar için ilkbahar soğanları, market alışveriş listesine eklenmesi gereken gerçek bir harika besin olarak öne çıkıyor.
New York Post’un ‘This veggie of many names can boost immunity, fight cancer and promote weight loss’ başlıklı haberinden derlenmiştir.
