Günümüzün süratle gelişen teknolojisi, hayatımızın her alanına nüfuz etmiş durumda. Akıllı konut aletleri de bu teknolojik gelişmelerin en çarpıcı örneklerinden biri.
Ancak, hayatımızı kolaylaştıran bu aygıtların birebir vakitte birer gözetleme aracı olabileceğini hiç düşündünüz mü?
Akıllı mesken aletleri, internet kontağı sayesinde uzaktan denetim edilebilen, data toplayabilen ve bu bilgileri işleyerek çeşitli hizmetler sunabilen aygıtlardır.
Bu aygıtlar ortasında akıllı hoparlörler, termostatlar, güvenlik kameraları, buzdolapları, çamaşır makineleri ve hatta akıllı ışıklandırma sistemleri yer alıyor.
Evdeki dataları topluyorlar
Bu aygıtlar, kullanıcıların davranışlarını, alışkanlıklarını ve hatta konuşmalarını izleyerek bilgi toplar.
Örneğin, akıllı hoparlörler, sesli komutları dinleyerek ve tahlil ederek kullanıcıların ilgi alanlarını ve tercihlerini belirler.
Benzer halde, akıllı termostatlar, konuttaki sıcaklık ayarlarını kullanıcıların günlük rutinlerine nazaran optimize ederken, güvenlik kameraları daima olarak imaj kaydederek konut içindeki hareketleri izler.
Araştırmalar, standart konut imkanlarının özel bilgileri yakalayıp Google’ın yanı sıra Amazon, Facebook ve TikTok üzere büyük teknoloji firmalarıyla paylaştığını gösteriyor.
Firmaların ve iş ortaklarının, bilgileri akıllı telefonlarda ve öbür aygıtlarda reklam yayınlayarak insanları hedeflemek için kullandığına inanılıyor.
Örneğin Bose akıllı hoparlörler, kullanıcı datalarını Facebook’un ana şirketi Meta ile paylaşıyor.
Argos’un da ortalarında bulunduğu büyük perakendeciler tarafından satılan Ezviz akıllı kameraları ve kapı zilleri açık orta en etkin takip yazılımına sahip.
Akıllı kamera ve kapı zili markalarının her biri Google’ın izleme hizmetlerini kullanırken, Blink ve Ring de ana şirket Amazon’a bağlanıyor.
Uzmanlar, kelam konusu mesken aletlerindeki casusluk ve izleme fonksiyonlarının varsayılan olarak otomatik olarak etkinleştirildiğini söylüyor.
Tüketiciler bu seçeneği devre dışı bırakabilir lakin bu, ayarların değiştirilmesini gerektirir ve aygıtın yahut uygulamanın kimi özelliklerinin artık çalışmamasına neden olabilir.
Televizyon ve beyaz eşyalarda da misal durum var
Çoğu akıllı TV menüsü, kimileri kullanıcı bilgilerine nazaran şahsileştirilmiş reklamlarla doludur.
LG, Samsung ve Sony, kullanıcıların karşısına ‘tümünü kabul et’ seçeneği çıkartarak tek bir onayla istedikleri dataları topluyor.
LG; müşterinin ismi, doğum tarihi, e-posta adresi, telefon rehberi, tam pozisyon ve telefon numarası dahil tüm çamaşır makinesi markaları ortasında en fazla data toplayan marka pozisyonunda.
Toplanan datalarla neler yapılıyor
Toplanan bu bilgiler, ekseriyetle aygıt üreticileri tarafından işlenir ve tahlil edilir. Bu tahliller, kullanıcı tecrübesini geliştirmek, aygıt performansını optimize etmek ve şahsileştirilmiş hizmetler sunmak maksadıyla yapılır. Fakat, bu dataların üçüncü taraflarla paylaşılması yahut satılması da kelam konusu olabilir.
Örneğin, kullanıcıların sesli komutlarını tahlil eden akıllı hoparlör dataları, reklam şirketlerine satılarak şahsileştirilmiş reklamlar oluşturulabilir.
Aynı formda, akıllı buzdolaplarından elde edilen tüketim alışkanlıkları bilgileri, marketler ve yiyecek-içecek üreticileri için bedelli bilgiler sağlar.
Güvenlik kaygıları artıyor
Kullanıcıların şahsî bilgilerinin müsaadesiz olarak toplanması, depolanması ve üçüncü taraflarla paylaşılması, önemli bir zımnilik ihlali olarak bedellendiriliyor.
Ayrıca, bu aygıtların hacklenmesi durumunda, kullanıcıların konutları ve şahsî bilgileri büyük bir tehdit altına girebilir.
Örneğin, akıllı güvenlik kameralarının hacklenmesi durumunda, mesken içindeki özel imajlar makûs niyetli şahıslar tarafından ele geçirilebilir.
Benzer halde, akıllı hoparlörlerin hacklenmesi, kullanıcıların konuşmalarının dinlenmesine ve kaydedilmesine yol açabilir.
Gizlilik için hangi tedbirler alınmalı
Akıllı mesken aletlerinin gözetleme yeteneklerinden korunmak için kullanıcıların alabileceği kimi tedbirler var.
Akıllı aygıtların saklılık ayarlarını düzenleyerek, data toplama ve paylaşma müsaadelerini sonlandırabilirsiniz.
Cihazlarınıza güçlü ve eşsiz şifreler belirleyerek, yetkisiz erişimleri önleyebilirsiniz.
Cihazların yazılım güncellemelerini sistemli olarak takip ederek, güvenlik açıklarının kapatılmasını sağlayabilirsiniz.
Ev internet ağınızı güçlü bir şifre ile koruyarak, ağınıza yetkisiz erişimleri engelleyebilirsiniz.
Kullanmadığınız vakitlerde aygıtların mikrofon ve kameralarını kapatın yahut fizikî olarak engelleyin.
