Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mehtap Bozkurt, lipödem hastalığı ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Lipödemin tanımı hakkında bilgi veren Bozkurt, “Lipödem, cilt altı yağ dokusunun anormal birikimi sonucu bacaklarda, kalçada ve bazen de kollarda rahatsızlık hissi, ağrı ve orantısız kalınlıkla seyreden bir durumdur” dedi. Ayrıca, “Genellikle ergenlik dönemine girişte ve doğurganlık yaşlarında belirginleşir. Ancak bu durum çoğu zaman tam olarak anlaşılamadığı için başka sağlık sorunlarıyla karıştırılmaktadır. Sıklıkla lenfödem sanılarak yanlış tanı konulmakta ve tedavi planları bu yanlışlıkla şekillenmektedir” şeklinde ekledi.
Bacak Kalınlıklarına Yol Açıyor
Lipödemin kadınlarda sıklıkla görülen genetik bir hastalık olduğunu vurgulayan Bozkurt, şu bilgileri paylaştı: “Genellikle anne ve kız kardeşler de benzer fiziksel özellikler taşırlar. Batıda kadınların yaklaşık yüzde 11-18’inde lipödem görüldüğü bildirilmiştir. Ancak son zamanlara kadar toplum ve sağlık çalışanlarının bu konudaki farkındalığının az olması nedeniyle lipödem tanıları sıklıkla gözden kaçırılmaktadır.”
“Çoğu zaman lenfödem ya da obezite olarak değerlendirilen bu durum, hastaların tedavi almasını engelleyerek bir kısır döngüye girmelerine neden olmaktadır. Bacaklardaki kalınlık, vücut ağırlığını artırarak kişinin hareket kabiliyetini kısıtlar ve bu da kilo alımına yol açar. Kilo alındıkça lipödem durumu daha da kötüleşir; ancak hastalar kilo verdiklerinde bile bacaklarının incelmediğini göreceklerdir. Bu da kıyafet seçiminde zorluklar yaşanmasına ve psikolojik sorunların ortaya çıkmasına neden olur. Hastalar, sosyal ortamlara katılmak istemez hale gelir ve sosyal çekilmeler yaşanır.”
Obezite ile Karıştırılıyor
Lipödemin obeziteyle sıkça karıştırıldığını belirten Doç. Dr. Bozkurt, “Obeziteden farklı olarak lipödemde vücudun üst kısmı normalken, belden aşağısında aşırı bir yağlanma görülmektedir. Ayaklar ince, ödemli ve şiş değildir; dolayısıyla orantısız bir vücut görüntüsü ile karşılaşılır” ifadelerini kullandı.
Komplikasyonları Önlemek Tedavideki İlk Hedefimizdir
Tedavi yöntemlerine de değinen Bozkurt, “Lipödemin etiyolojisine yönelik bilimsel araştırmalar devam etmekte, ancak etiyolojik faktörler tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle, hedefe yönelik bir kür tedavisi henüz mevcut değildir” diye belirtti.
“Ancak lipödemin klinik ilerlemesini durdurmak, fiziksel ve psikolojik durumu iyileştirmek ile komplikasyonları önlemek tedavideki temel hedeflerimizdir. Lipödem tedavisinde hem konservatif hem de cerrahi yöntemler mevcuttur. Hasta, fizik tedavi uzmanı tarafından değerlendirildikten sonra hastalığın evresine göre uygun tedavi yöntemi seçilir ve kişiye özel bir tedavi planı hazırlanır. Bu süreçte kilo kontrolü, egzersiz, diyet, psikoterapi, komple dekonjestif terapi (KDT), pnömatik kompresyon cihazları ve liposakşın gibi çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır.”
“Çoğu zaman multidisipliner bir yaklaşımla hastaya özel kombinasyonlar planlanmalıdır. Lipödem tedavisi, liderliğini fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanının yaptığı, fizyoterapist, diyetisyen ve psikologdan oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirilir.”
Egzersiz Oldukça Önemli
Egzersizin, kilo verme ve yağ dokusundaki inflamasyonu azaltmanın yanı sıra psikolojik iyilik halini artırmak açısından son derece önemli olduğunu ifade eden Doç. Dr. Bozkurt, “Egzersizin lipödem konusunda eğitimli bir profesyonel tarafından planlanması, doğru yapılması ve devamlılığının sağlanması, tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Lipödem için en uygun sporlar arasında pompalama egzersizleri, yüzme, pilates, yoga ve bisiklet yer almaktadır” dedi.
“Yüksek yoğunluklu egzersizler ise hastanın ağrılarını artırabileceği için önerilmemektedir. KDT ve pnömatik kompresyon cihazları, özellikle flebolipödem ve lenfolipödem gibi ödemin eşlik ettiği durumlarda birincil tedavi seçenekleridir.”
“KDT, manuel lenfatik drenaj (MLD), kısa gerim bandajlar kullanılarak lipödeme özel bandajlama tekniği, cilt bakımı ve egzersiz bileşenlerinden oluşmaktadır. Ardından, hekimin belirlediği klinik evreye göre hasta için özel olarak seçilmiş bası giysileri ile tedaviye devam edilmektedir.”
“Erken evre lipödem hastaları için ayaklar açıkta kalacak şekilde lipödem taytları kullanılmaktadır. Hastaların egzersizlerini bu taytlarla yapmaları önerilmektedir.”
