Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelli Sermaye artırımı, şirketlerin yeni kaynaklar elde etmek amacıyla, mevcut ortaklarına veya yeni yatırımcılara hisse senedi dağıttıkları bir sermaye artırım türüdür. Bu süreçte, ortakların yeni hisse senetlerine katılma hakkı “Rüçhan Hakkı” olarak adlandırılmaktadır. Bedelli Sermaye artırımı, şirketlerin finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla başvurdukları etkili bir yöntemdir.
Bedelli Sermaye Artırımının Nedenleri
Şirketlerin Bedelli Sermaye artırımı gerçekleştirmelerinin başlıca iki nedeni bulunmaktadır:
- Faaliyet Hacminin Büyümesi: Şirketlerin büyümesi ve gelişmesi, genellikle daha fazla sermaye ihtiyacını beraberinde getirir.
- Yeni Yatırımlar: Şirketler, yeni projeler ve yatırımlar için gerekli fonları sağlamak amacıyla Bedelli Sermaye artırımına başvururlar.
Bu tür bir sermaye artırımı, şirketlere ek bir finansman kaynağı sağlamaktadır. Genellikle mevcut ortaklardan fon temin edilse de, bazı durumlarda bu haklar kısıtlanarak yeni yatırımcılara sunulabilmektedir. Böylece, şirketler daha fazla fon elde etme olanağına sahip olmaktadırlar. Örneğin, nominal değeri 1.0 TL olan hisse senetleri, mevcut ortaklara bu değerden satılırken, yeni ortaklara daha yüksek bir fiyatla sunulabilir.
Bedelli Sermaye Artırımında Muhasebe İşlemleri
Bedelli Sermaye artırımı sırasında, şirketler mevcut ve yeni ortaklarına sundukları hisse senetlerinin primli kısmını bilanço üzerinde “Özsermayenin Emisyon Primi” kalemine kaydetmektedir. Örneğin:
ABC A.Ş., Bedelli Sermaye artırımı ile mevcut veya yeni ortaklarına 1.0 TL nominal değere sahip hisse senedini 3.0 TL’den sunarsa, muhasebe kaydı şöyle olacaktır:
| Kasa | 3.0 TL |
| Ödenmiş Sermaye | 1.0 TL |
| Emisyon Primi | 2.0 TL |
Bedelli Sermaye artırımı sırasında ortaklardan fon talep edilmesi, bu fonun öz kaynaklardan ya da temettü ödemelerinden elde edilmesiyle karşılanabileceği anlamına gelir. Bu durum, temettüden yapılan bedelsiz sermaye artırımına benzemekte olup, İMKB’ye kote şirketler tarafından sıkça kullanılan bir yöntemdir.
Piyasa Değerine Etkisi
Bedelli Sermaye artırımları, şirketlerin piyasa değerini önemli ölçüde etkileyebilir. Örnek olarak, XYZ A.Ş.’nin %50 Bedelli Sermaye artırımı gerçekleştirdiğini düşünelim:
| XYZ A.Ş.’nin Cari Piyasa Verileri | |
| Ödenmiş Sermaye | 100 milyon TL |
| Hisse Senedi Sayısı | 100 milyon adet |
| Hisse Senedi Fiyatı | 5.0 TL |
| Piyasa Değeri | 500 milyon TL |
Şirket %50 Bedelli Sermaye artırımı yaparsa, 100 milyon TL’lik eski ödenmiş sermayesine 50 milyon TL eklenerek yeni sermaye 150 milyon TL olacaktır. Şirketin kasasına 150 milyon TL girecek ve hisse senedi sayısı da 150 milyon adede yükselebilecektir.
| Kasa | 150 milyon TL |
| Ödenmiş Sermaye | 50 milyon TL |
| Emisyon Primi | 100 milyon TL |
Şirketin hisse senetlerinin yeni fiyatını hesaplamak için belirli formüller kullanılabilir. Örneğin, temettü dağıtılmadığı ve bedelsiz sermaye artırımı yapılmadığı varsayıldığında, yeni hisse senedi fiyatı 4.33 TL olarak hesaplanır ve bu değer en yakın fiyat aralığına yuvarlandığında 4.35 TL olur. Bu durumda, şirketin piyasa değeri:
Yeni Piyasa Değeri: 4.35 TL * 150 milyon adet = 652.5 milyon TL
Bu artış, şirketin piyasa değerinin 152.5 milyon TL arttığını göstermektedir ve dikkat edilirse bu tutar, şirketin kasasına giren tutara eşittir.
| XYZ A.Ş.’nin Yeni Piyasa Verileri | |
| Ödenmiş Sermaye | 150 milyon TL |
| Hisse Senedi Sayısı | 150 milyon adet |
| Hisse Senedi Fiyatı | 4.35 TL |
| Piyasa Değeri | 652.5 milyon TL |
