Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelli Sermaye artırımı, şirketlerin dış kaynaklardan sağladıkları yeni finansman karşılığında, hisse senedi dağıtarak gerçekleştirdikleri bir sermaye artırımı türüdür. Bu işlem sırasında ortakların yeni hisse senetlerine katılma hakları, Rüçhan Hakkı olarak adlandırılmaktadır. Şirketlerin bu yönteme başvurmalarının başlıca iki nedeni bulunmaktadır:
- Finansman İhtiyacı: Şirketin faaliyet hacminin artışı ile birlikte yeni sermaye ihtiyacı doğar.
- Yeni Yatırımlar: Şirketler, büyüme stratejileri doğrultusunda yeni yatırımlar yaparken, ihtiyaç duydukları fonların bir kısmını sermaye artırımı ile temin etmeye çalışır.
Bedelli Sermaye artırımı, şirketlere ek bir finansman kaynağı sağlamakta ve genellikle mevcut ortaklardan bu kaynaklar temin edilmektedir. Ancak, bazı durumlarda mevcut ortakların Rüçhan Hakları kısıtlanarak, yeni yatırımcılara daha yüksek bir prim karşılığında hisse senedi satışı yapılmaktadır. Bu sayede, yeni ortaklar edinme yoluyla daha fazla fon sağlama hedeflenmektedir.
Bedelli Sermaye Artırımının Muhasebe İşlemleri
Bedelli Sermaye artırımı sırasında, şirketler mevcut ve yeni ortaklarına verdikleri hisse senetlerinin primli kısımlarını, Bilanço‘da Özsermayenin Emisyon Primi kalemine kaydetmektedir. Örnek vermek gerekirse:
ABC A.Ş., gerçekleştirdiği Bedelli Sermaye artırımı kapsamında mevcut veya yeni ortaklara 1.0 TL nominal değere sahip her hisse senedini 3.0 TL’den kullandırmıştır. Bu durumda şirketin muhasebe işlemi şu şekilde olacaktır:
| Kasa | 3.0 TL |
| Ödenmiş Sermaye | 1.0 TL |
| Emisyon Primi | 2.0 TL |
Fon Talebi ve Temettü İlişkisi
Bedelli Sermaye artırımı sırasında ortaklardan talep edilen fon, yalnızca öz kaynaklardan sağlanmakla kalmaz; aynı zamanda, şirketin temettü ödemeleri ile elde edilen kaynaklar da bu süreçte kullanılabilir. Eğer şirket temettü dağıtıyorsa, bu kaynaklar bedelli artırımlarda kısmen veya tamamen kullanılabilir. Bu durum, temettü ile yapılan bedelsiz sermaye artırımı işlemleriyle benzerlik göstermektedir ve İMKB’ye kote şirketler tarafından yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Piyasa Değeri Üzerindeki Etkisi
Bedelli Sermaye artırımları, şirketlerin piyasa değerini de önemli ölçüde etkileyebilir. Aşağıdaki örnek bu durumu daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır:
XYZ A.Ş. için %50 Bedelli Sermaye artırımı yapıldığını düşünelim. Şirket, Rüçhan Haklarını 3.0 TL’den kullandırmaktadır.
| XYZ A.Ş.’nin Cari Piyasa Verileri | |
| Ödenmiş Sermaye | 100 milyon TL |
| Hisse Senedi Sayısı | 100 milyon adet |
| Hisse Senedi Fiyatı | 5.0 TL |
| Piyasa Değeri | 500 milyon TL |
Şirket, %50 Bedelli Sermaye artırımı gerçekleştirdiğinde, 100 milyon TL’lik eski ödenmiş sermayesinin yarısı kadar, yani 50 milyon TL’lik yeni sermaye eklenmektedir. Böylece şirketin yeni sermayesi 150 milyon TL’ye ulaşır. Aynı zamanda, kasaya 150 milyon TL (50 milyon yeni hisse senedi * 3.0 TL) girmektedir ve hisse senedi sayısı da 150 milyon adede çıkacaktır.
| Kasa | 150 milyon TL |
| Ödenmiş Sermaye | 50 milyon TL |
| Emisyon Primi | 100 milyon TL |
Şirketin hisse senetlerinin yeni fiyatını hesaplama formülü kullanarak, eski fiyat olan 5.0 TL üzerinden yeni hisse fiyatını bulabiliriz. Şirketin temettü dağıtmadığı ve bedelsiz sermaye artırımı yapmadığını varsayarsak, hisse senetlerinin yeni fiyatı 4.33 TL olarak hesaplanmakta, en yakın fiyat aralığına yuvarlandığında ise 4.35 TL olarak belirlenmektedir. Hisse senetleri, sermaye artırımı sonrası ilk seansta bu fiyattan işlem görmeye başlayacaktır.
Buna bağlı olarak, piyasa değeri de (4.35 TL * 150 milyon adet) hesaplandığında, yeni piyasa değeri 652.5 milyon TL olmaktadır. Yapılan sermaye artırımı, şirketin piyasa değerini 152.5 milyon TL artırmış ve bu tutar, şirketin kasasına giren tutara eşit olmaktadır.
| XYZ A.Ş.’nin Yeni Piyasa Verileri | |
| Ödenmiş Sermaye | 150 milyon TL |
| Hisse Senedi Sayısı | 150 milyon adet |
| Hisse Senedi Fiyatı | 4.35 TL |
| Piyasa Değeri | 652.5 milyon TL |
