Bilim insanları ve astronotlar, Uluslararası Uzay İstasyonu sayesinde yıllardır uzayda çeşitli deneyler ve araştırmalar gerçekleştiriyor.
1998 yılında imaline başlanan istasyon, astronot Bill Shepherd ve Rus kozmonotlar Sergei Krikalev ile Yuri Gidzenko’nun 2 Kasım 2000’de fırlatılmasıyla resmen misyona başlamıştı.
Başlangıçta ortalama 30 yıllık bir ömür biçilen uzay istasyonu için son tarih 2024 olarak açıklanmıştı. Fakat şu anda NASA ve SpaceX, istasyonun ömrünü uzatmak için çalışmalar yürütüyor.
80 Günde Zamanı Alem kitabını hiç duydunuz mu? İki adamın bir seyahat planı yapmasıyla başlar, 80 gün içinde tüm dünyayı dolaşacak bir rota planlarlar.
Aynı iki adam 144 yıl sonra bugün hayatta olsaydı, günde 15.54 defa dünyanın etrafını dolaşabilirlerdi. Yani 80 günde dünyanın etrafını 1.243 kere dolaşabilirlerdi. Tek yapmaları gereken, Milletlerarası Uzay İstasyonu’na gitmek.
Uluslararası Uzay İstasyonu, saatte 28 bin kilometrelik harikulade bir süratle Dünya yörüngesinde hareket ediyor. Pekala nasıl oluyor da astronotlar, bu kadar süratli olan istasyonuna Dünya’dan gidebiliyor? Evvel birtakım soruları cevaplayalım.
Uluslararası Uzay İstasyonu neden bu kadar süratli hareket ediyor
Bir uzay istasyonunun yaklaşık 28 bin km süratle uçaklardan kat kat daha süratli hareket edebilmesi şaşırtan değil mi?
Bir uçak, hava direncine karşı daima hareket ederken güç için yakıt kullanıyor. Fakat uzay istasyonu, Dünya’nın yer çekimi kuvvetinin tesiri altında hareket ediyor ve rastgele bir yakıt kullanmıyor.
Uzayda hava direnci olmadığından ve Newton’un Birinci Maddesi’ne nazaran (bir cisim, üzerine istikrarsız bir dış kuvvet tesir etmedikçe birebir süratte hareketsiz yahut hareket halinde kalır), uzay istasyonunun yer çekimi kuvvetinin tesiri altındayken hareket etmeye devam etmek için hiçbir güç kullanmaz.
Uzay istasyonunun hareket için yakıt kullandığı tek vakit, hareketini yahut yörüngesini değiştirmek için bu yer çekimi kuvvetine karşı hareket etmesi gerektiği vakittir.
Astronotlar, saatte 28 bin km süratle hareket eden uzay istasyonuna nasıl gönderiliyor
Uzay istasyonunun suratı, yer çekimi kuvvetine bağlıdır ve bu da istasyonun kütlesine, Dünya’nın kütlesine ve ortalarındaki araya bağlıdır.
Açıkçası, istasyonun kütlesi Dünya’nın kütlesinden çok daha azdır, bu nedenle istasyonun suratının ana belirleyicisi, ortalarındaki ara, yani istasyonun Dünya yüzeyinden yüksekliğidir.
Uluslararası Uzay İstasyonu’na kenetlenmesi gereken rastgele bir uzay gemisi yahut roket, aynı yükseklikteki uzay istasyonununkine emsal bir sürate sahip olacaktır.
Bu nedenle, Dünya’dan fırlatılan bir uzay aracının istasyona kenetlenmesi süreci çok karmaşık olmasına karşın, izafi suratlar birbirinden çok farklı olmadığı için sıkıntı bir süreç değildir.
Görsel: SpaceX’in uzay istasyonu ile kenetlenen Dragon kargo gemisi.
Astronotlar yüksek suratlara karşın nasıl hayatta kalıyor
Bir otomobil çok süratli hareket ettiğinde bunu hissedersiniz, zira içinde bulunduğunuz otomobil etrafa nazaran çok süratli hareket eder. Lakin, Dünya’nın 1600 km/saat süratle döndüğünü hissetmezsiniz.
Bunun nedeni, onunla birlikte hareket ediyor olmanızdır, hasebiyle Dünya’ya nazaran suratınız sıfırdır.
Benzer halde uzay istasyonunda olanlar, saatte 28 bin km süratle hareket etmelerine karşın istasyona nazaran suratları sıfır olduğu için bunu hissetmez.
