Astımın korkulacak bir hastalık değil, denetim edilecek bir hastalık olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Yeşim Demirel Barut, yaklaşan 2 Mayıs Dünya Astım Günü’yle ilgili, “Halkı bilinçlendirmek istiyoruz. Artık astımdan vefat diye bir şey kalmadı. Lütfen gelin, bu sorunu çok kolay halde halledelim. Astım ataklarını o kadar aza indirebiliyoruz ki bir insan hayatı boyunca tahminen 1, tahminen 2 defa atak geçirerek hayatını devam ettirebiliyor. Sağlıklı, memnun, ataksız günlerimiz olsun istiyoruz” diye konuştu.
Dr. Öğr. Üyesi Barut, 2 Mayıs Dünya Astım Günü yaklaşırken hastalık ile ilgili bilgiler verdi. Astımın akut ataklarla giden kronik bir hastalık olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Barut, “Hırıltılı, hışırtılı teneffüs, nefes darlığı ve bazen öksürük formunda belirtiler görülebilir” dedi.
TÜRKİYE’DE KAÇ ÇOCUK ASTIMLI
Astım tiplerinin alerjik astımlar ve non-alerjik denilen alerjik olmayan astımlar olarak ikiye ayrıldığını belirten Barut, “Alerjik astımlar genelde çocukluk periyodunda başlayan, en sık gördüğümüz ve en kolay teşhis koyduğumuz astım tipleri. Non-alerjik dediğimiz ise alerjiden bağımsız olan astımdır. Bunun da birçok alt tipi vardır. Bir kısmı obeziteye bağlı yani kiloya bağlı astım. Fix hava hassaslığı dediğimiz sabit hava darlığına bağlı olan astım. Onun dışında meslek astımı, idman astımı dediğimiz astımlar ya da büsbütün alerji dışındaki iritanlara bağlı astımlar formunda sınıflandırabiliyoruz. Dünya bilgilerine nazaran şu an 300 milyon civarında astımlı hadise var. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı yüzde 4.5 gibi bir orandan bahsediyor. Yüzde 4.5 dediğimiz vakit, Türkiye’de yaklaşık olarak her 12-13 erişkinden birinin astımlı, 7-8 çocuktan birinin astımlı olmasından bahsediliyor. 2025 yılında 100 milyon civarında insan astımlı olarak yaşantıya katılacak diye hesaplanıyor” formunda konuştu.
DETERJAN KULLANIMI ASTIMLILARI NASIL ETKİLEDİ
Astımda öbür hastalıklardan farklı bir artış yaşandığını söylemenin çok hakikat olmadığınıbelirten Barut, “Son yıllarda özel bir artış olmadı. Ama alerjenlerin artması, pandemi periyodundaki dezenfektanların ve deterjanların fazla kullanımı astım hastalarını olumsuz etkiledi. Lakin özel bir artış yok. Astım kronik bir hastalık. Yani bizatihi geçen bir hastalık değil. Bu nedenle şöyle diyoruz: ‘Astımdan korkma, astımdan korunabilirsin ve astımı denetim edebilirsin.’ Şayet kişi düzgün tedavi görürse ve doktor kontrolünü ihmal etmezse astımdan korkmasına gerek yok. Denetim altında gidebilir. Fakat uygunlaşan bir hastalık değil. Onu biliyoruz” diye konuştu.
HER ATAK FARKLI
Astımın ataklarla giden bir hastalık olduğunun altın çizen Dr. Öğr. Üyesi Barut, “İyileşmiyor lakin aşikâr bir devir olağan oluyorsunuz. Aşikâr bir devir atak periyodu dediğimiz hastalığı hissettiğiniz devir oluyor. Atak devrinde hastanın ilaçlarında ayarlama yapılıyor. Onun dışında stabil bir ilaç ayarlaması yapılıyor. Herkesin atağı farklı. Şahsa nazaran tedavi de değişiyor. Atağın hali de değişiyor. O şahsa nazaran tedaviyi düzenliyoruz. Olağan vakitte başka bir düzenleme yaparken, atak vaktinde daha farklı bir düzenleme yapıyoruz. Ona nazaran de denetim altında tutuyoruz. Eski vakitlerde ilaçlarımız daha az olduğu için astımın birtakım riskleri vardı. Astımdan ölen beşerler vardı. Sosyoekonomik şartlar bu hastalıkta çok belirleyici. Hala üçüncü dünya ülkelerinde astımdan ölen beşerler görülüyor fakat eskisi kadar çok değil. Zira ilaçlar çok gelişti ve gelişmeye devam ediyor. Şayet tabiple hasta yeterli bir bağlantı kurar ve tertipli bir denetim sağlanırsa yüzde 95 denetim altında gidiyor. Yüzde 5’lik bir kısım var ki maalesef o şahıslar ‘zor astım’ sınıfına giriyor. O kısımda biraz zorlanıyoruz. Zira verdiğimiz ilaçlara karşı dirençli lakin onlar üzerinde de şu an çalışmalar devam ediyor” dedi.
Kovid-19 pandemisinin astım hastalarını nasıl etkilediğinden bahseden Barut, “Bu hususla ilgili araştırmalar yayınlanmadan evvel benim de kendi pratiğimde gördüğüm bir şey vardı. Kovid-19 devrinde astımlılar ve Koah’lılar, bizim çok temas ettiğimiz hastalardı. Çok korktular. ‘Kovid geldi biz ne yapacağız, öleceğiz, biteceğiz’ diye düşündüler. Ancak korkulan kadar olmadı. Zira öncelikle bu hastalar kendilerini düzgün korudular. İkincisi kullandıkları halk ortasında fısfıs halinde tabir edilen inhaler şekli ilaçları vardı. Bu ilaçlar hastaları korudu. Daha sonra sonra da araştırmalar yayınlandı. Hatta Çin’de yapılan bir yayında dezonik dediğimiz bir etken unsurun önemli manada astımlı hastalarda esirgeyici olduğu ortaya çıktı. Bu husus daha sonra Kovid geçiren ağır hastalarda kullanılmaya başlandı” biçiminde konuştu.
ASTIMI GENETİK FAKTÖRLER BELİRLEYEBİLİR
Astımdan korunmanın güç olduğunu zira astımda genetik faktörlerin de tesirli olduğunu söyleyen Barut, “Çevresel faktörler de var. Yani başlı başına bir şeyden ötürü astım oluyoruz üzere bir şey söylemek çok güç. Kimin astım olacağını kimi vakit genetiğiniz belirliyor. Anne babası astım olan çocuklarda şayet yalnızca anne astımsa ya da baba astımsa yüzde 20-30 astım olma mümkünlüğü var. Anne de babada astımsa yüzde 60-70’tir. Bunun korunması yok yani. Lakin şöyle bir şey var. Alerjik insanlarda astıma dönüşüm var. Bilhassa küf mantarları, mesken akarları üzere o küme alerjenlere çok temas edenler de hastalığa dönebiliyor. Temel sorun astımı engellemek değil, denetime almak. Aslında hastaları denetim edebiliyoruz. En değerli nokta o. Yani hayat kalitesini artırabiliyoruz. Biz astımdaki başarıyı şöyle tanımlıyoruz: Kişi ne kadar az atak geçirirsek astım tedavisi o kadar başarılıdır. Atağı da biz o kadar aza indirebiliyoruz ki bir insan hayatı boyunca astım tanısı aldıktan sonra tahminen 1, tahminen 2 defa atak geçirerek hayatını devam ettirebiliyor. Bu da ömür kalitesini inanılmaz bir hale sokuyor” diye konuştu.
DHA
