Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Habertürk TV Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Akif Ersoy’a değerli açıklamalarda bulundu.
İşte Bakan Tunç’un değerlendirmelerinden öne çıkan başlıklar:
6 ŞUBAT SARSINTILARINA AİT DAVALAR
‘Asrın felaketi’ diyoruz fakat dünya tarihinde bu biraz hafif kalır. 57 bin 537 canımız gitti. Milletçe büyük bir seferberlik ilan ettik. Devletimizin tüm kurumları bölgeye seferber oldu. 11 kentimizin yine ayağa kaldırılması çabasında muhakkak noktaya geldik. Dün Gaziantep’teydim. Nurdağı ve İslahiye ilçeleri sarsıntının en fazla hasar verdiği kentlerdi. Oralarda teslim edilen konutlarda vatandaşlarımızı ziyaret ettik. Acı taze; yani gidecek üzere değil doğal ki. Zelzele sonrasında, sarsıntının birinci anından itibaren, 6 Şubat 2023 yılında zelzele olmuştu. O vakit küme lider vekili ve milletvekiliydim. Sabah milletvekillerimiz çabucak yola çıktılar. Yollar sarsıntı nedeniyle hasar görmüştü, kar, kış kıyamet. Küme başkanvekilimiz Mustafa Elitaş, sayın Cumhurbaşkanımızla görüşmesinde OHAL ilan edilmesiyle görüşmüştü. Sayın Cumhurbaşkanımızın ifadesi şu halde oldu ‘Kar, bora, fırtına vatandaşlarımızın yanında olacağız, birinci müdahaleyi yapacağız, sonrasında harika hal ilan edilecek’. O kararname çerçevesinde yargısal süreçlerin nasıl yapılacağına ait kararname çıkmıştı. O kararname çerçevesinde yargı olarak birtakım çalışmalar yaptık. İdari yargı yönteminde süreksiz husus düzenlemesi yapmıştık. Adalet Bakanlığı olarak bütün illerden deneyimli hakim ve savcıları bölgeye intikal ettirdik. İsimli tıp, DNA, kimlik tespitleri. 984 eksper de kanıtları tespit etmesi gerekiyordu. Yıkılan binalarla ilgili enkazlar kaldırılmadan kanıtların toplanması gerekiyordu. Bina bina eksiksiz biçimde 11 vilayetimizde bu çalışmalar yapıldı. Açılacak soruşturmalar bu kanıtlara dayandırıldı. 697 ek mahkeme kurduk bölgede. Oradaki yargısal süreçlerin tıkanmaması için. Ceza süreçleri ve davalar bakımından vatandaşlarımızın yargısal hususlarda mağdur olmaması için önlemler alındı.
“2025’İN SONUNA KADAR HERKES SICAK YUVALARINA KAVUŞACAK”
Toplamda 3 bin 522 belgede süreç yapıldı. Bu evrakların 1491’inin iddianamesi düzenlendi ve davaları açıldı. 2031 soruşturma devam ediyor. 2578 evrakta eksper incelemeleri tamamlandı, raporlar hazırlandı. Bu raporlar teknik üniversitelere gidiyor. Üniversitelerdeki eksper heyetlerine teslim edildi. Şu anda hala 248 kişi tutuklu durumunda. 1036 kişi hakkında isimli denetim sözkonusu. Tutukluların bir kısmı müteahhit, bir kısmı yapı kontrol sorumlusu, bir kısmı fenni mesul. Binada sonradan değişiklik yapan, kolon kesenlerle ilgili de var. Kamu görevlileriyle alakalı eksper raporları geldikten sonra o belgede kamu vazifelisi, belediye yetkilisinde sorumluluk varsa o durumda İçişleri Bakanlığı’ndan soruşturma müsaadesi istendi. Peyderpey o davaların açılması devam ediyor. Müsaadelerin gelmesinde gecikme, evrakın uzmandan dönüşüyle ilgili. Onlarla ilgili de davalar açılıyor. Burada yargılanan belediye liderleri da var. Bizim Nurdağı Belediye Başkanı hala tutuklu. Oradaki yapılarla ilgili kusuru olanlar noktasında yargısal süreçler aksatılmadan sürüyor. Burada kıymetli olan uzman raporları. Üniversitelerimizin verdiği rapor. Kanıtların başlangıçta yeterli toplanması çok değerliydi. Karat örnekleri ve bina bina yapıldı. Bir de bunun idari yargı boyutu vardı. Şu anda 105 bin 933 dava açıldı. 65 bin 826 evrakta karar verildi. Vatandaş yıkım kararına, ağır hasara itiraz ediyor ve dava açıyor. Bu yılın sonunda 400 binden fazla konut teslim edilecek. 2025’in sonuna kadar herkes sıcak yuvalarına kavuşacak.
OTEL YANGINI FACİASI SORUŞTURMASI
Kartalkaya’da hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyoruz. Hakikaten büyük bir acı, büyük felaket. Bu türlü bir şeyin olmaması lazım. Bu acı tanım edilmez. Sayın Cumhurbaşkanımız da cenaze merasimlerinde o ailelerin acılarını paylaşırken nitekim duygulanmamak mümkün değil. Yangının ardından, kurtarma çalışmaları devam ederken Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturmayı başlattı. Süratli bir formda kanıtların kaybolmaması açısından eksper heyeti oluşturuldu. Birinci tespitlerine ait rapor hazırlama süreci devam ederken bilhassa yangın ve binaların yangından korunmasına ait uzmanlıkları olan şahıslardan bilgileri alması gerekiyordu savcılığın. Sıkıntıların belirlenmesi noktasında uzmana başvuruldu. Soruşturmayı yürüten savcılık makamı. Oradaki kanıtlar ışığında meselelerin belirlenmesine yönelik efor sözkonusu. Savcılık makamının bilhassa kimi tespitleri oldu. Çabucak yangından 1 ay evvel bina ile ilgili Bolu Belediye Başkanlığı ve itfaiye teşkilatının orada 9 eksikliğin bulunduğu ve ruhsat veren makam olan Bolu Özel Yönetimi’ne bildirilmediğine yönelik savcılığın tespiti. Sonra dilekçenin geri çekilmesi. Bununla ilgili dilekçenin geri çekilmesi, yanındaki müştemilatı ile ilgili uygunluk verilmesi. Savcılık makamı bu mevzunun kendi uzmanlık alanları olmadığı niyetiyle, sayın Özel’in bahsettiği henüz belgeye verilmemiş, uzmanların imza atmadığı bir evrak. Savcılığın sorduğu kısımla ilgili yorum olmadığı görülünce daha tarafsız, teknik, ihtisas sahibi olan yeni bir eksper heyetinin oluşturulmasına savcılık karar vermiştir.
“22 TUTUKLU VAR, YENİ GÖZALTILAR GERÇEKLEŞTİ”
Rapor olması için imzalanıp savcılık belgesine ve UYAP’a kaydedilmesi lazım. Bu bir taslak olabilir. Bu taslakla ilgili eksperden yeni sorular sorulduğunda mahalli eksperler ‘biz buna karşılık veremeyiz’ dediğinde o vakit bizim uzmanlık gerektiren yeni teknik heyete muhtaçlığımız var kanaatine varıyor savcılık. İTÜ’den yeni bir heyet oluşturuluyor. Afet İdaresi Kısmı’ndan oluşan 8 kişilik uzman heyeti görevlendiriliyor. Evvelden toplanan kanıtlar süratli bir formda keşif yapılıyor. Rapor hazırlama süreci devam ediyor. Biz şunu diyoruz; bunun üzerinden bunları konuşmak bile acı verici, maalesef. Bunun üzerinden siyaset yapılmaz. Burada gerçek ne ise ortaya çıksın, ucu nereye dokunursa dokunsun. Lakin onlar şunu diyor ‘Bunun ucu bizim arkadaşlarımıza dokunmasın’ ortadaki fark bu. Belediye burada sorumlu değildir diyorlar. Eksper raporu hazırlanmamış, savcılık soruşturmayı devam ettirirken ‘şu kusurludur, bu kusursuzdur’ diyebilir misiniz? Şu anda 22 tutuklu var. Sayın bakanımız mülkiye müfettişlerinin soruşturmasıyla ilgili konuştu. Yeni gelen rapor ışığında gözaltı ve tutuklamalar gerçekleşti. Şu anda asıl raporu hazırlayacak olan İTÜ’nün uzmanları. Türkiye’nin en uzman kurumundan bu rapor alınacak. Soruşturma devam ediyor. Biz burada gelecek olan uzman raporuna nazaran, savcılık makamı elbette ki yeni gözaltılar yapabilir, tutuklama kararları verebilir. Hukuk davası bakımından şirket yetkililerin malvarlığına ait önlemler konuldu. Vatandaşlarımız müsterih olsun. Kim olursa olsun, ister otel sahibi, şirket yetkilileri, isterse ihmali olan kamu vazifelileri, bakanlıkta, özel yönetimde olsun, bu mevzuda yargının birisini müdafaası sözkonusu olamaz. Kimin ihmali varsa. Yangından 1 ay evvel verilen dilekçenin geri çekilmesi. 9 eksiklik. Yangın söndürme, ikaz sistemleri yok. Çıkış, yangın merdivenleri yok. Bunu ilgili makamlara kim bildirmemiş? Neden geri çekilmiş dilekçe? Ortada ne dönmüş? Tüm bunlar ortaya çıkacak. Milletimize ve vefat edenlerin ailelerine büyük acıyı yaşatanlara yargı hesap soracak. Ucu nereye dokunursa dokunsun. Sayın Özel ‘bizim belediyeye dokunmasın’ diyor. Bunu sen demeyeceksin, yargı söyleyecek.
İMAMOĞLU’NA YÖNELİK AÇILAN DAVALAR
Adalet Bakanı olarak benim devam eden soruşturma ve davalarla ilgili olarak, siyasi davadır ya da değildir halinde yorum yapmam yanlışsız olmaz. Herşey kamuoyunun gözü önünde cereyan ediyor. ‘Ahmaktır’ demek hakaret mi, değil mi? Bunu yargı takdir edecek. Birinci derece kararını verdi artık istinaf sürecinde. Siz ‘bu dava gecikti, erken verildi’ diye ‘yargı tacizi’ derseniz bu olmaz. Yargı bağımsız ve tarafsız formda kararını verecek. Ordu’daki dava ile ilgili tıpkı şey söylenmişti. O davada Yargıtay’da. Sonraki tabirleri, İstanbul Başsavcımızla ilgili tabirleri var. Yargı hakaret mi değil mi, kıymetlendirecek. Cumhuriyet başsavcısına ‘çürük zihinli’ dediğinizde bunun hakaret olup, olmadığını, kabahat teşkil edip etmeyeceğini herhalde yargı takdir edecektir. Daima yargıya yönelik buradan tabir edemeyeceğimiz hakaret içeren sözlerle daima gündemde kalmak üzere durum sözkonusu. Burada 16 milyon İstanbullunun sorumluluğunu taşımak gerekir. Bir cumhuriyet başsavcısına ‘çürük zihinli’ dediğimizde yargı susacak mı? Soruşturmayla karşı karşıya kalınca ‘yargı tacizi’. YSK üyelerine söylediği kelam yargı gündeminde. Sayın Özel’in ifadeleri. Bir gençlik kolu liderinin o kelamlar üzerine görüntü yapması ve soruşturma açılması. Yargıya kimse hakaret edemez. Ben Adalet Bakanıyım ve HSK Lideriyim. ‘Bu cürüm işlemiştir’ demiyorum. Cürüm olup, olmadığını, hakaret olup, olmadığını kıymetlendirecek olan yargıdır. Bunu gösteriye dönüştürürseniz, herkes hukuka hürmet duyacak. Yargı mensuplarına söylediği kelamlar kabul edilebilr değildir. Bizim maalesef hakaret siyaseti, daima karşı tarafı rencide edecek kelamlar, hakarete varan sözlerle yargının konusu olabilecek kelamlar sarfedildiğinde ‘yargı niçin üzerime geliyor’ dendiğinde hakikat olmaz. Kimse yargıya parmak sallayamaz. Burası hukuk devleti. Kanunlarımız var. Herkes kendi misyon alanında işini tam yapsa, bilhassa icraatlarla vazifede olsa. İcraatlarla misyonda olmayınca işi bu türlü kapatmak sözkonusu oluyor.
ÜMİT ÖZDAĞ’IN TUTUKLULUĞU
Antalya’da yapmış olduğu konuşma. Diğer suçlamalar var halkı kin ve düşmanlığa yönelik kelamlar ve yabancı düşmanlığı. Antalya’da yapmış olduğu konuşma var. Bir siyasetçi olarak konuşuyorum. Sonuçta bu kelamlar cürüm mu değil mi yargı karar verecek. Cumhurbaşkanımıza devletimize ve hükümetin izlediği siyasetlere yönelik ‘haçlı seferi’ benzetmesiyle ilgili savcılığın başlatmış olduğu soruşturma. Antalya da başlatabilirdi. Ankara da başlatabilirdi. Mağdurun ikametgahı olarak İstanbul da başlatabilirdi. Üç yer yetkilidir. Yetkiyle ilgili sorun sözkonusu değil. Yetkili olan makam başlattığına nazaran birebir soruşturmanın oralarda başlatılması sözkonusu değildir. Mağdurun ikametgahı bu tıp davalarda yetkili mahkemedir. Size karşı birisi Ankara’dan hakaret etse siz davayı İstanbul’da açabilirsiniz. Tıpkı biçimde burada mağdurun ikametgahının İstanbul olması nedeniyle yetki konusunda sorun sözkonusu değildir.
CEMAL ENGİNYURT’A AÇILAN SORUŞTURMA
GAZETECİLERE EKSPER SORUŞTURMASI
Burada basın özgürlüğü ile ilgili tartışmalar yapılıyor. Basın özgürdür. Fikir ve tabir hürriyeti Anayasal haktır. Anayasamızın 26. hususu. BM, AİHM’in hususları fikir ve söz hürriyetinden bahseder, sonlarını belirler. Basın özgürlüğünün alanının genişletilmesiyle ilgili son 22 yılda Anayasımızda ve mevzuatında kıymetli değişiklikler yaptık. TCK’da tenkit hedefiyle sarfedilen kelamların kabahat teşkil etmeyeceğini, haber sonunu aşmayan fikir açıklamaların kabahat teşkil etmeyeceğine yönelik. Bu mevzuyla ilgili değişiklikleri yaptık. Uzman ile yapılan telefon görüşmesi sözkonusu. Telefon görüşmesinin ifşası ve televizyonda yayınlanması sözkonusu oldu. Eksper ya da rastgele şahısla yaptığınız telefon görüşmesinin ondan müsaadesiz ifşa edilmesi TCK’nın 131. hususunda açıktır. Basın yayın yoluyla olursa daha da ağırlaştırıcı sebep haline getirmiştir. Bilirkişiyi etkileme cürmü düzenlenmiş. Savcılığın yayın yapıldıktan sonra başlattığı soruşturma sözkonusu oldu. Hem görüşmeyi yapan gazeteci ile yapıldı. Bir kısmı özgür bırakıldı bir kısmı tutuklandı. Neden özgür kalamazdı dediğinizde yargının vereceği karar. Hangi halde tutuklama yapılacağı muhakkak. Cürüm işlediğine dair kanıt bulunan kişi tutuklama olur deniyor. Burada telefon görüşmesinin ifşası ve yayınlanması kelam konusu. Burada elbette tutuklama bir önlem. Verilen karar kesin değil. Cürmün işlendiğine dair somut kanıt var. Savcılık sorguya gönderiyor. Sulh ceza hakimliği tutuklama sonu içerisinde gördüğünde yetki mahkemede. Burada bilhassa bir gazetecilik faaliyeti sözkonusu değil. Gazeteciliğin kuralları var, meslek unsurları var. Bunlar neyin yayınlanıp, yayınlanmayacağı, neyin kişilik haklarına hücum olup olmayacağı hem gazetecilik kurallarında hem de kanunda var. Bunun cürüm teşkil edip etmeyeceğine yargı karar verecek. Sulh ceza hakimliği burada bu türlü bir karar vermiştir. Tutuklama bir önlemdir. Tutuklama sebepleri kanunumuzda tek tek yazılıdır. Karar büsbütün mahkemenin takdirinde. Burada mahkemeye arayıp ‘gazeteci, sonuçta kaçmayacak, tutuklamayın’ diye bir talimatımız sözkonusu değil. Bir gazeteci arkadaşımız gazetecilik faaliyeti nedeniyle gözaltına alındı, diye sorulduğunda ben de dedim ki ‘gazetecilik nedeniyle tutuklanan birisi yok’. Hasebiyle yapılan budur.
GEZİ DAVASI 12 YIL SONRA NEDEN GÜNDEMDE?
2013 yılının mayıs ayında Seyahat olayları. O günleri hatırlayacak olursak. Arap Baharı’nın Türkiye’ye geliyor üzere izlenim sözkonusu idi. Seyahat Parkı’nda 2 ağacın yer değiştirimesiyle başlayan protesto aksiyonu maalese yakma,yıkma olarak öteki bir şeye dönüştürüldü. Beşerler öldü. Terörist paçavraları AKM’ye asıldı. Yargılama süreci başladı. Hareketleri koordine edenler, organize edelerle ilgili kamu davası açıldı. Birinci derece mahkeme karar verdi Yargıtay kararı onadı. Mutlaklaşmış karar sözkonusu. Seyahat parkı olaylarının hükümete karşı darbe kalkışmasına yönelik bir karar sözkonusu. 12 yıl sonra ne oldu da tekrar soruşturma başlatıldı? Cumhuriyet Başsavcılığı burada vakit aşımı mühleti sözkonusu değil. Anayasal tertibe karşı işlenen kabahatler bakımından vakit aşımı işlemez. Nasıl 28 Şubat sanıkları, 12 Eylül darbecileri yıllar sonra yargı önüne çıkarıldı. Cürüm bakımından 312. unsur. Vakit aşımı sözkonusu değil. 12 yıl geçti. Bu müddet içerisinde elbette bir kanıt ortaya çıkmışsa. Soruşturma kapsamında hangi kanıtlar ortaya çıktı da bu türlü bir soruşturma başlatıldı, bunu ilerleyen vakitlerde göreceğiz. Şüpheliler savunmalarını yapabilirler. Şayet tesiri olduğuna ait kanıt ortaya çıkarsa elbette yargılama mümkün olabilir. 12 yıl geçti ortadan bundan sonra soruşturma mı olur diyemeyiz. O olayların çıkarılmasında, yönlendirilmesinde tesiri varsa, kanıtlar varsa elbette yargı burada soruşturma başlatır. Burada yargının başlatmış olduğu, elde ettiği somut kanıtlar olduğu kanaatinde ki bu türlü bir süreci başlatmış. İlerleyen süreçte kim kimlerle beraberdi? Hükümete karşı kalkışmada tesirleri var mıydı? Burada olayları organize edenler. Sonradan çıkan kanıtlar karşısında elbette savcılığın elinde kanıtlar varsa elbette soruşturma konusu olur. Soruşturma aktif bir biçimde yürütülür. Davaya dönüştürülüp, dönüştürülmeyeceği önümüzdeki süreçte görürüz.
5 TEĞMENİN TSK’DAN İHRACI
“ÜÇ DERECELİ YARGIMIZ VAR”
AK Partili ya da CHP’li belediyeler diye ayrılmaz. Bir cürüm varsa kanun ihmali varsa elbette yargı soruşturur. Bir gözaltı ve tutuklama kararı verilmişse somut kanıt elde edilmiştir. Burada parti ayrımı sözkonusu olmaz. Hangi belediyede hangi usülsüzlük yapılmışsa. Fiillere ait kanıtlar elde edilmişse yargı harekete geçer. Orada savunmasını yapar. Kamuoyun iddiaanameyi görecek, kişinin hangi kabahatleri işlediğini kamuoyu görecek. Bizim üç dereceli sistemimiz var. Birinci derece var, istinaf var, sonra Yargıtay’ı var. Bu süreçleri kendimize, partimize yönelik bir kasıt var halinde yorumlamak gerçek değil. Kendinizi savunursunuz. Kamuoyuna ‘ben şu münasebetle suçlanıyorum buna ait belgede bir şey yok’ dersiniz. Afaki suçlamalar değil de somut kanıtı ortaya koyarsanız. Onunla ilgili soruşturmalar yapılır.
“HUKUK EVRENSELDİR”
Karar verene nazaran hukuk değişmez, hukuk üniversaldir. Yargı teşkilatımız bu sene 13 milyon 900 bin karar verdi. 11 milyon derdest evrakımız var şu anda. Yargı süreçlerinin hızlandığını gösteriyor. Hakim, savcı sayımızın güçlenmesiyle birlikte karar verme mühleti daha da azalacak. Milyonlarca karar var. Burada gündemde olanları konuşuyoruz. Kusurlu karar da verebilir yargı. Bu yanlışlı kararın kendi içinde düzeltilme düzenekleri var. Yargılamanın iadesi, AYM, tekrar ceza genel kurulu, mahkemeler eski kararında direnir. Kendi mecrasında düzeltilebilecek kararlar olur. Burada toplumsal medya ve basın aracında birinci derece mahkemenin kararı belgenin içeriği bilinmeden yorumlar yapılıyor. Toplumsal medyanın şahısları yargılaması birtakım mahsurları var. Toplumsal medyanın âlâ tarafları de var. Kamuoyunun bilgilenmesi açısından değerli. En ücra köşedeki mağduriyeti lisana getirildiğinde devlet kurumları tarafından teyakkuza geçilmesi. Soruşturma etabındaki bireylerin mahkumiyet kararı verilmiş üzere lekelenmesinin önüne geçmek lazım.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ENDEKSİ RAPORU
“DEVLETİN TEMELİ ADALETTİR DİYORUZ”
Yargıya yönelik bilhassa adalet düzeneğine yönelik muhalif akınlar çok. Burada devletin temeli adalettir diyoruz. Orada yargıyı yıpratmaya yönelik çevreler de çok. Türkiye yargıdan çok çekti. Bu millet bilhassa nasıl yargı mensupları gördü. Demokrasi ve yargı tarihine baktığımızda. 27 Mayıs yargısı. Adnan Menderes’e ‘seni buraya tıkan kuvvet bu türlü istiyor’ diyen yargıçlar. 12 Eylül’de bir sağdan bir soldan şahıslar asıldı. 28 Şubat. Eski Yargıtay liderleri. Vesayetçi yargı anlayışının terk edilmesi konusunda ülkemiz çok ara aldı. 15 Temmuz’da yargı milletin hakkını hukukunu savundu. Darbecileri yakaladı. Millet meydanlara koşarken yargı mensupları adliyelere koştu. Yargının vesayetçi anlayıştan arındırılması konusunda çok uzaklık aldı ülkemiz. Bu da hazmedilemiyor. Yargımız ulusal iradeye inanan, demokratik hukuk devletine inanan, vazifesini layıkıyla yapmaya çalışan binlerce yargı mensubumuz var. 26 bine neredeyse yaklaştı. Gece gündüz çalışıyorlar. Elbette bu kadar büyük teşkilatın içinde yanlışlı kararlar da olabilir. Lakin bütün yargı mensubunu töhmet altında bırakmak yargımıza ziyan verir. Bir kamera imajı sonradan elde edilmiş olabiliyor. Bir kanıt olmadığı için o kişi hür kalıyor. Sonra medyada ‘bunu yapan nasıl özgür kalabilir’ biçiminde propagandaya dönüştürülüyor. Beyoğlu’nda bir taciz olayı olmuştu. Bu nasıl hür bırakılabilir dendi. Evraka baktık, hem şikayetçi olmamış hem de o etapta o imaj yok. ‘Ben şikayetçi değilim arkadaşım’ diyor. Sonra imgeler geliyor, şikayetçi olmasa da tutuklama kararı veriliyor.
“ÖZELLİKLE DEZENFORMASYONA KARŞI SÜRATLİ KARŞILIK VERMEK GEREKİYOR”
Adalet Medya Çalıştayı yapmıştık. Gazetecilerimizle buluştuk. Siz de çok hoş katkılar sundunuz. Burada bağlantı değerli. Vatandaşlarımızın yargıya inancı sağlamlaştıracak, sarsmayacak irtibat düzeneğinin da kurulması lazım. Bilhassa dezenformasyona karşı süratli karşılık vermek gerekiyor. Çok ünlü gazetecimiz Youtube kanalında ‘Ceren Özdemir’in katili kapalı cezaevinden açık cezaevine çıkmıştır yakında da dışarı çıkacak’ dedi. Niçin bunu söylüyor dedik. Bir baktık hala yüksek inançlı cezaevinde. Bunun açıklamasını yaptık fakat milyonlar bu yayını izledi. ‘İşte adalet bu’ formunda propaganda yapıldı. Yanlışsız bilgi daha az yayılıyor olağan. Bağlantı Başkanlığımızın Dezenformasyonla Uğraş Merkezi yanlışsız bilgiyi açıklıyor. Bizim de bakanlık olarak kurumsal sistemle ilgili hazırlığımız sözkonusu.
HAKİM-SAVCI ATAMALARI
Kesinlikle yargıda kaliteyi yakalayabilmemiz için en yetenekli, en bilgili ve bu işe layık olanların seçilmesi lazım. 1000 hakim savcı alınacaksa 3 bin kişi mülakata çağrıldı. En son yazılı imtihanda başarılı olmuş 2 bin kişiyi mülakata çağırdık. Duruşu, muhakeme yeteneği tarafından kurul tarafından görülüyor. Kurul 1. sınıf yargıçlardan, Yarıtay’dan, Danıştay’dan oluşan bir komite. Sorulan sorular kaydediliyor. Referansına bakılmıyor. Artık yazılıda başarılı olanlar mülakakata çağrılıyor. Mülakatta onlara türel sorular, genel kültürle ilgili sorular soruluyor. Bu daima bu türlü olmuştur. Evvelce yazılı olurdu artık test adabı. Bu da tam bilgiyi ölçemeyebiliyor. Mülakatın katkısı ile belirleme yapılmaya çalışılıyor. Kişinin kabiliyeti, türel bilgisi, muhakeme yeteneği ölçülüyor, güvenlik soruşturması yapılıyor. Bilhassa yazılı imtihanlarda ön sıralarda olan ‘mesela ben yazılıda birinci 100’e girdim niçin kazanamadım’ diyenlerle ilgili bizim kamuoyuna güvenlik bilgisini açıklamayadığımız oluyor. Bu güvenlik soruşturması sonucunda birtakım kararlar verilmek zorunda kalınabiliyor. Kamuoyuyla paylaşamayacağımız konular sözkonusu olabiliyor. Güvenlik ile ıstırabı olmasa kesinlikle girecektir. Hakim ve savcı kuralarımızı sayın Cumhurbaşkanımız HSK üyelerimizle ve yüksek yargı mensuplarıyla birlikte çekiyoruz. Hasret hanımın yeğeni de kuraya gireceği için. 2 yıllık devri bitirdi ve merasime davet etti. O merasimde yeğenini Cumhurbaşkanımızla tanıştırmak istemesinden ibaret bir durum. Orada alışılmış ki milletvekillerimize yönelik davetiye çıkarmadık. Özlem hanım kendi yeğeninin o gününde yanında olmak istedi, görmek istedi, orada spontane gelişen bir durum sözkonusu.
ERDOĞAN’A YÖNELİK HAKARET DAVALARI
Cumhurbaşkanımız hükümetin ve devletin başı. Birebir vakitte devleti temsil eder. Bütün demokratik hukuk devletlerinde devlet liderlerine, cumhurbaşkanlarına yönelik hakaret kabahatleri düzenlenmiştir. Bu sorunun tahlili Cumhurbaşkanımıza hakaret etmemek. Hakaret kabahatinin ögeleri var. Ağır tenkit hata değil aslında. Açılan soruşturmalar Adalet Bakanlığı’nın müsaadesine tabi. Okuduğumuzda hakaret içeriği yoksa soruşturma açılmaması kararı veriliyor. Hakaret içerenlerle ilgili soruşturma müsaadesi veriliyor. Sonuçta yargı karar veriyor. Dünyanın bütün demokratik devletlerinde cumhnurbaşkanlarına ve devlet liderlerine hakaret kabahat olarak düzenlenmiştir.
“AİHM KARARLARINA UYMA ORANIMIZ AB ÜLKELERİNİN ÜZERİNDE”
Bizim AİHM kararlarına ahenk oranımız yüzde 89. Avrupa ülkelerinin ortalaması ise yüzde 79. Biz genel ortalamanın üstündeyiz. Bunu milletvekillerimiz bütçe görüşmelerinde de lisana getirdiler. Belge sayısına bakıyorlar, diyorlar ki ‘Türkiye çok yüksek’. Darbe teşebbüsünden sonra yüzde 80’i FETÖ ile ilgili belgeler. AİHM Şaban Yasak kararında Türkiye’nin lehinde karar verdi. Nüfusa baktığınızda müracaat sayısına baktığınızda biraz daha gerilerdeyiz. Darbe sürecini çıkarırsak oransal olarak makul bir çizgiye geliriz. AİHM’in sitesine girilip o oranlar rahatlıkla görülebilir.
DEM PARTİ-İMRALI GÖRÜŞME TRAFİĞİ
Sayın Bahçeli’ye geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Geçmiş olsun, Allah şifalar versin. Sayın Bahçeli’nin grupta yaptığı konuşmadan sonra tartışma başladı. İmralı ile DEM Partililerin görüşmeleri oldu. Heyet iki kez gitti. Bütçe görüşmeleri biter bitmez o görüşmeler gerçekleşti. Terörle gayret eden bir ülkeyiz. Yalnızca PKK terör örgütü değil FETÖ, DEAŞ, sol terör örgütleriyle gayret eden ülkeyiz. 40 bin insanımız maalesef teröre kurban gitti, şehitler verdik. Doktor, öğretmen, hemşirelerimiz şehit edildi. Trilyonlarca gelirden bu nedenle yoksun kaldık. Türkiye 40 yıldan bu yana terörle gayret eden ülke olmasaydı bu ülkenin ekonomik kalkınmışlık seviyesi farklı olurdu. Terörle uğraştaki kararlılığımız devam ediyor. Maksadımız terörsüz Türkiye. Sayın Bahçeli’nin grup konuşmasında, kararlılığı tabir etmesi, terörün bittiğinin açıklanmasını istenmesi noktasındaki açıklamalarından sonra İmralı ile DEM Partililerin gelişmesi oldu. Bu açıklama devlete yönelik açıklama değil. Buradaki muhatap terör örgütü. Açıklamayla ilgili muhatap büsbütün terörist elebaşının kurmuş olduğu terör örgütüne yöneliktir. Bu açıklamanın ne vakit yapılacağı, açıklanıp açıklanmayacağı, içeriğinin ne olacağı büsbütün muhatabı kıymetlendirir. Muhatap burada devlet değil. Terörle gayrette kararlılığmızı sayın Cumhurbaşkanımız ve sayın Bahçeli söz ediyor. Terörle uğraşta bugüne kadar muvaffakiyet sağladık. Ülke içinde terörün bitirilmesi noktasındaki çalışmaları, eforları görüyoruz. Hududumuzun dışında PKK/YPG ile uğraşımız, orada terör devleti kurulmasına yönelik uğraşımız devam edecek. Oradaki açıklamaların muhatabı devlet değildir, burada pazarlık sözkonusu değil. Şehit ailelerimizi incitecek, onları üzecek bir adım mutlaka atmayız, atamayız. Biz şehitlerimizin sayesinde burada sizinle program yapabiliyoruz. Şehit ailelerimiz, milletimiz, müsterih olsun. Bu bir pazarlık süreci, alver süreci diğil. Burada terörsüz Türkiye’ye adım atılması. Tekrar görüşmeyle ilgili şu anda bir talep yok. Talep olursa elbette ki kıymetlendirilir.
CEZA İNFAZ MADDESİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER
Hukukçularımız da biliyor bunu. İnfaz Kanunumuz 2005 yılında yenilendi. Şartlı salıverilme müddetleri değişti. Sonrasında tekrar ceza infaz kanunumuzda uygulamadan gelen tavsiyeler doğrultusunda yeni durumlar nedeniyle şartlı salıverilme müddetleri tekrar değişti. Sonra pandemi ile karşı karşıya kaldık. Hafif cürümler bakımından mahkumların müsaade kullanma süreçleri oldu. Pandemi bitti, 3 yıl o bireyler dışarıda kaldı, tekrar cezaevlerine dönmeleri birtakım mağduriyetlere neden olacaktı. Müsaade müddeti uzatıldı. Tüm bu değişikler cürüm tarihi bakımından, mühletler bakımından uygulama karışıklıkları sözkonusu olabildi. Bunun hesapları otomatik yapıldığı için uygulama bakımından kararların kusurlu olması sözkonusu değil. Artık pandemi vs. kalktığı için o değişiklikler geride kaldı.
“AF İLE İLGİLİ BİR GÜNDEMİMİZ YOK”
Yargı ıslahatı strateji dokümanımızda infazla ilgili talepler var. Afla ilgili bir gündemimiz yok. Burada yaşlı hastalra, 65 yaş üstündeki tutuklular, 70 – 80 yaşının üstündeki tutukluların işledikleri cürümlere nazaran konutta infaz sözkonusu olabilecek. Gebe, çocuklu bayanlarla ilgili, belirli hatalar, 3, 5 yılın altında kimi istisnai hatalar hariç konutta, geceleyin, hafta sonu infaz üzere uygulamaya kabiliyeti olacak halde düzenlenecek. Buna emsal çalışmalarımız olacak. Alternatif infaz yordamlarının geliştirilmesi. Hasta tutuklular. Bir diğerinin yardımı olmadan hayatını idame ettiremeyecek şahıslar. Burada da 5 yılın altındakiler. Buna benzeri hastalar, çocuklu bayanlar ve 65, 70, 80 yaş üstü yaşlı mahkumlar bakımından bu türlü bir düzenleme sözkonusu olabilir.
DENETİMLİ ÖZGÜRLÜK UYGULAMASI
Burada en çok şikayetçi olunan bahis, soruşturma evresinde tutuklama önleminin uygulanmasıyla ilgili. 2 yılın altındaki kabahatler bakımından tutuklama yasağı var. 2 yılın altındaki hatalar bakımından 1 yıl şartlı salıverilmesi, 1 yıl da kontrollü hürlük uygulanıyor. Hiç yatarı olmuyor. Burada katalog cürümlerini koruyarak fakat diyerek cürmün işleniş hali, kabahatin kamu nizamını ağır halde bozma tehlikesi üzere kriterler koyarak, ki AİHM kriterlerinde de var, burada takdir yetkisi yargıçlarımıza verilebilir. Bir hayvana eziyet ediyor, kediyi öldürüyor diyelim. Tutuklama yasağı var diye tutuklama yapılamıyor. Toplumsal medya yıkılıyor. Bu çeşit durumlarda da tutuklama kararını hakime takdir yetkisini vermek lazım.
YARGI ISLAHATI STRATEJİ BELGESİ
1,5 yıllık müddet içinde 56 bin kişinin görüşü alındı. İnternet yoluyla ve yargı kurumlarımızın temsilcilerinden, daire liderleri, akademisyen, baro liderleriyle yaptığımız görüşmeler oldu. Ceza adalet sisteminin aktifliğinin artırılması, adalete erişimin kolaylaştırılmasıyla ilgili çok sayıda gaye ve amaç belirledik. Toplam 260 amaç. Sayın Cumhurbaşkanımız ana hatlarını kamuoyuyla paylaştı. Birinci adım ceza adalet sistemi ile ilgili. Soruşturma, kovuşturma ve infaz. Üçü de birbirinde değerli. Soruşturmanın aktif yapılması, kanıtların toplanması, süratli yargılama, duruşmanın sürekliliği. Narin davası, İzmir’deki taksici kızımız, bu davalar süratli halde karara bağlandı. Süreçleri kısaltacak, duruşmaların 2 aydan fazla uzanmaması, istinafta 6 ay içinde karar verilmesi üzere sistemler. Bunun ayrıntıları raporumuzda var. Kimi davaların bilhassa duruşmasız yapılabilmesi. Bekletici sıkıntı yapılan mevzularda gereksiz duruşma günü verilmemesi. Yapay zekanın kullanılması. Tüm bunlar kıymetli. UYAP projemiz esasen teknolojinin yargıda kullanılması bakımından kıymetli. Avrupa ülkelerinin çok önündeyiz. Davalar oradan açılabiliyor, kanıtlar oradan gönderilebiliyor, avukatlarımız e-duruşmaya katılabiliyor. Dava çeşidine nazaran değişebilecek. Çekişmesiz yargı işleri var mesela. Bilgilerle karar verilen davada yapay zeka devreye girebilir. Milyonlarca yargıtay kararımız sistemimizde yüklü. Yargıtay kararlarının birden fazla yayınlanıyor. Yazılımımızda her hakimin, uzmanların, avukatların şifreleri var. UYAP’a girerek kendi işlerini görebiliyorlar. Yapay zeka ile ilgili çalışması olan hukukçular da var. Yargı süreçlerini hızlandırmaya, sadeleştirmeye yönelik çalışmalar olacak. Ceza adaleti öncelikli hususumuz. Haksız tahrikle ilgili çok tenkitler var kamuoyunda. Haksız tahrik indiriminin cezasızlık algısına yol açtığına yönelik tenkitler sözkonusu.
İYİ HAL İNDİRİMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER
İyi halle ilgili tenkitler çok yapılmıştı. Bilhassa kravat indirimi dediğimiz kişinin kılık ve kıyafeti nedeniyle indirim yapılmaması. Kişinin salt indirim almak için yaptığı tutumlar yeterli halde dikkate alınmaz diye düzenlemeler yaptık.
“TRAFİKTE İŞLENEN CÜRÜMLER DÜZENLENECEK”
Trafikte işlenen kabahatler düzenlenecek. Genel güvenliğin taammüden tehlikeye düşürülmesi dediğimiz düzenlemeye muhtaçlık var. Meskun mahalde silah atma, düğünlerde, nişanlarda. Burada kurusıkıyı da dahil edebiliriz. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma kabahati var. Maddi hasarlı kazalarda cezası çok az. Alt ve üst sonlarda düzenleme yapılması gerekiyor. Ulaşım araçların hareketinin engellenmesi, alıkonulması bakımından cezalar caydırıcılık bakımından düşük. Kazadan sonra kaçıyor, sonraki gün geliyor, tahminen de alkollüydü. Tüm bunların cürüm kapsamına alınması gerekiyor. Ehliyete uzun müddet el konulması önlemi var. Bunlara para cezalarının yanında mahpus cezasını almadan caydırıcılık olmaz. Ruhsatsız silahlarla ilgili av tüfekleri kanununda değişikliğe muhtaçlık var. Ses ve gaz fişeği atabilen kurusıkı tabancayı müsaadesiz taşıyanlara verilen para cezalarının caydırıcı hale getirilmesi gerekiyor. Ehliyetsiz araç kullanmanın cezası daha fazla olması lazım. Makas ceddin ehliyetinin geri alınması lazım bir müddet. Araçtan inmeyi de bilhassa cürüm kapsamına almayı gerektiren hareketlere cezalar gerekiyor.
“BİZ YARGI ISLAHATINA 2002’DEN BU YANA DEVAM EDİYORUZ”
Neden 22 yılın sonunda yargı ıslahatı yapıyorsunuz diyenler var. Toplumun gereksinimleri daima gelişiyor, yeni cürüm tipleri ortaya çıkıyor, teknoloji gelişiyor ve tüm bunlar yeni gereksinimleri ortaya çıkarıyor. Biz yargı ıslahatına 2002’den bu yana devam ediyoruz. Birinci etapta ceza adalet sistemiyle ilgili sonrasında ise kurumsal kapasitenin güçlendirilmesiyle ilgili düzenlemeler olacak. Uzmanlaşmış mahkemelerin kurulmasına yönelik çalışmalarımız var. Daire sayıların, hakim sayıların artırılması ile ilgili çalışmalar var. Mutabakatlı boşanmada değişiklikler var. Aile arabuluculuğu sistemini geliştiriyoruz. Taraflar süratli bir halde karar verip yargıya intikal etmeden çözebilecek. Burada çocukların hukukunu korunması kıymetli. Burada yargı ıslahatının tüm hususlarını kıymetlendirmek olağan ki mümkün değil.
