Bedelli Sermaye artırımı, şirketlerin yeni kaynaklar elde etmek amacıyla, mevcut ortaklarına veya yeni yatırımcılara hisse senedi dağıttıkları bir sermaye artırımı türüdür. Bu işlem, dış kaynaklardan sağlanan fonların karşılığında gerçekleştirilir. Ortakların bu artırıma katılma haklarına ise Rüçhan Hakkı denir.
Bedelli Sermaye Artırımının Nedenleri
Şirketlerin Bedelli Sermaye artırımı yapma nedenleri genellikle iki ana başlıkta toplanabilir:
- Fon İhtiyacı: Şirketin faaliyet hacminin büyümesiyle doğru orantılı olarak, ek sermaye ihtiyacı doğar.
- Yeni Yatırımlar: Şirketlerin yeni projeler için finansman ihtiyacı, sermaye artırımı yoluyla karşılanmaya çalışılır.
Bedelli Sermaye artırımı, şirketlere ek bir finansman kaynağı sağlar. Bu süreçte genellikle mevcut ortaklardan fon temin edilir. Ancak, bazı durumlarda mevcut ortakların Rüçhan Hakları kısıtlanarak yeni yatırımcılara bu imkân primli olarak sunulabilir. Böylece yeni ortaklar edinilerek şirketin fon ihtiyacı karşılanabilir.
Finansal Muhasebe
Bedelli Sermaye artırımı sırasında, şirketler mevcut ortaklarına veya yeni yatırımcılara primli fiyattan hisse senedi sunar. Bu primli kısım, şirketin bilançosunda Özsermayenin Emisyon Primi kalemine kaydedilir. Örneğin:
Örnek:
ABC A.Ş., Bedelli Sermaye artırımı kapsamında mevcut veya yeni ortaklarına, 1.0 TL nominal değere sahip hisse senedini 3.0 TL’den sunmuştur. Bu durumda muhasebe işlemi şu şekilde olacaktır:
| Kasa | 3.0 TL |
| Ödenmiş Sermaye | 1.0 TL |
| Emisyon Primi | 2.0 TL |
Temettü ve Fon Karşılaması
Bedelli Sermaye artırımı sırasında, ortaklardan talep edilen fonlar, yalnızca öz kaynaklardan değil, aynı zamanda şirketin temettü ödemelerinden elde edilen kaynaklarla da karşılanabilir. Bu durum, temettüden yapılan bedelsiz sermaye artırımı ile benzerlik göstermektedir.
Piyasa Değeri Üzerindeki Etkiler
Bedelli Sermaye artırımları, şirketlerin piyasa değerlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Aşağıdaki örnek, bu durumu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır:
Örnek:
XYZ A.Ş. %50 Bedelli Sermaye artırımı gerçekleştirdiğinde, Rüçhan Haklarını 3.0 TL’den kullandırmaktadır. Şirketin cari piyasa verileri şu şekildedir:
| XYZ A.Ş.’nin Cari Piyasa Verileri | |
| Ödenmiş Sermaye | 100 milyon TL |
| Hisse Senedi Sayısı | 100 milyon adet |
| Hisse Senedi Fiyatı | 5.0 TL |
| Piyasa Değeri | 500 milyon TL |
Şirket %50 Bedelli Sermaye artırımı gerçekleştirdiğinde, 100 milyon TL’lik eski sermayesine 50 milyon TL eklenir, böylece yeni sermaye 150 milyon TL olur. Şirketin kasasına ise 150 milyon TL girer ve hisse senedi sayısı 150 milyon adede yükselir:
| Kasa | 150 milyon TL |
| Ödenmiş Sermaye | 50 milyon TL |
| Emisyon Primi | 100 milyon TL |
Hisse senetlerinin yeni fiyatı, eski fiyat olan 5.0 TL’den hesaplanarak 4.35 TL olarak belirlenmiştir. Şirketin yeni piyasa değeri ise:
| XYZ A.Ş.’nin Yeni Piyasa Verileri | |
| Ödenmiş Sermaye | 150 milyon TL |
| Hisse Senedi Sayısı | 150 milyon adet |
| Hisse Senedi Fiyatı | 4.35 TL |
| Piyasa Değeri | 652,5 milyon TL |
Bu işlem sonucunda şirketin piyasa değeri 152.5 milyon TL artmıştır. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, bu artışın, şirketin kasasına giren tutara eşit olmasıdır.
