Hıdırellez Nedir ve Ne Zaman Kutlanır?
Mayıs ayının gelmesiyle birlikte, özellikle dilek dilemek isteyenler ve Hıdırellez etkinlikleri için hazırlık yapanlar, bu bayramın anlamını ve tarihini merakla araştırıyor. Peki, Hıdırellez nedir, neden kutlanır ve bu özel günde neler yapılır? Tüm detayları haberimizde derledik. İşte Hıdırellez hakkında bilmeniz gerekenler…
Hıdırellez Nedir?
Hıdırellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da kutlanan geleneksel mevsimlik bayramlardan biridir. “Ruz-ı Hızır” (Hızır Günü) olarak adlandırılan bu özel gün, darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilir ve büyük bir coşkuyla kutlanır.
Hıdırellez Ne Zaman Kutlanır?
Hıdırellez, baharın ve doğanın yeniden canlanmasının simgesi olarak bilinen bir bayramdır. Hızır ile İlyas isimlerinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan bu kutlama, yazın başlangıcı sayılan 6 Mayıs (Rumi takvimde 23 Nisan) gününde gerçekleşir. Her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanan Hıdırellez, 2017 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne de alınmıştır. Baharın gelişi ile birlikte hayatlarına bereket dolmasını uman insanlar, 5 Mayıs akşamından 6 Mayıs sabahına kadar çeşitli etkinliklerle bu özel günü kutlarlar.
Hıdırellez İnanışları ve Ritüelleri
Hıdırellez ile ilgili geleneksel inanışlar ve ritüeller, bu bayramın anlamını daha da derinleştirir. Doç. Dr. Özlem Güzel, Hıdırellez ritüellerine dair örnekleri şöyle sıralamaktadır:
- Bereket ve şans için tepsi içine çeşitli tahıllar, ekmek ve su bırakılır.
- Gün doğmadan çiçek ve otların üstündeki çiğler toplanarak sütün içine konulup, süt mayalanır.
- Karınca yuvasından toprak alınıp, toprak kesesi yapılır ve bu keseler mutfakta saklanır.
- Ayrıca, dolaplar, yağ kapakları, un çuvalları ve yiyecek kapılarının ağzı bereketli olsun diye açık bırakılır.
- İçinde para bulunan keseler gül dalına asılır ve pencere önlerine para bırakılır.
- Ertesi gün, gül ağacına asılan paralar alınarak cüzdana konulur ve yıl boyunca harcanmaz.
- Evlere yeşil dallar ve çiçekler asılır.
- Köylerde Hıdırellez günü sabah namazı kılınıp, tarlalarda dolaşılır ve bereket dilenir.
- Kuraklık durumunda yağmur duası yapılır.
- Evlenme çağına gelen kızların başlarında kilit açılır ve kötü enerjilerden korunmak için ahır ve ev kapılarına ısırgan otu ya da yeşil bitkiler asılır.
- Eski eşyalardan büyük bir ateş yakılarak üzerinden atlanır, böylece kötü enerjilerden arınma sağlanır.
- Sabah erkenden dereye gidip yıkanarak sağlık dileği tutulur.
- Dileklerin gerçekleşmesi için dilek tutulan nesnenin resmi bir kağıda çizilip bir gül ağacının dalına asılır.
- Gül ağacının altına dileği temsil eden ev gibi nesnelerin maketleri yapılır.
- Çocuk sahibi olmak isteyenler beşik yapıp içine bebek bırakır.
- Dilek tutarak ağaç etrafında dönülür ve mum yakılır.
- Kimi zaman sahilde kumların üzerine dileklerin resmi çizilir ve ağaçlara dileklerle bez parçaları bağlanır.
- Sabah erken saatlerde yakındaki su kaynaklarından su alınarak bu suyla banyo yapılır.
Hıdırellez, sadece bir bayram değil, aynı zamanda umutların, dileklerin ve geleneklerin yaşatıldığı bir zaman dilimidir. Bu özel gün, insanlar arasında birlik ve beraberliği pekiştirirken, doğanın uyanışı ile birlikte hayatın yeniden başlamasının sembolüdür.
