TBMM iklim kanunu kabul edildi mi, sorusu kamuoyunun gündeminde yer almayı sürdürüyor. TBMM’ye sunulan Türkiye’nin birinci “İklim Kanunu” teklifinde birinci 4 unsur kabul edildi. Yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon gayesi doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadeleyi amaçlayan iklim kanunu taslak metni, iklim değişikliği ile uğraşta temel olan sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine ahenk faaliyetlerini, planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, müsaade ve kontrol ile bunlara ait yasal ve kurumsal çerçevenin adap ve temellerini kapsıyor. Peki iklim kanunu Meclis’ten geçti mi? İklim kanunu unsurları nelerdir? İşte, ayrıntılar.
İKLİM KANUNU MECLİS’TEN GEÇTİ Mİ?
Haftalık çalışmasına 15 Nisan Salı günü başlayacak Genel Şura, birinci 4 unsuru kabul edilen İklim Kanunu Teklifi’nin görüşmelerine devam edecek.
İKLİM KANUNU NEDİR?
Yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon maksadı doğrultusunda iklim değişikliğiyle çabayı amaçlayan teklif, iklim değişikliği ile gayrette temel olan sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine ahenk faaliyetlerini, planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, müsaade ve kontrol ile bunlara ait yasal ve kurumsal çerçevenin tarz ve esaslarını kapsıyor.
İKLİM KANUNU İÇERİĞİ VE UNSURLARI NELER?
Bu teklife nazaran, her vilayette vali başkanlığında Vilayet İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon amacı ile İklim Değişikliği Başkanlığının strateji ve aksiyon planları doğrultusunda azaltılacak.
İklim Değişikliği Başkanlığı, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayacak; teşvik düzenekleri geliştirecek, Türkiye Yeşil Taksonomisini kuracak. İthal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarını ele almak için Sonda Karbon Düzenleme Sistemi kurulabilecek.İklim Değişikliği Başkanlığınca Emisyon Ticaret Sistemi kurulacak. Karbon Piyasası Kurulu, ulusal tahsisat planını onaylayacak, ETS piyasasında fiyatsız tahsisatların dağılımına karar verecek. Direkt sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, İklim Değişikliği Başkanlığından sera gazı emisyon müsaadesi alması zarurî olacak.
Sera gazı emisyonlarının takibine ait yasaklara yahut sınırlamalara ters olarak doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu mühleti içerisinde sunmayanlar, 500 bin Türk lirasından 5 milyon Türk lirasına kadar idari para cezasına çarptırılacak.
Ozon katmanını incelten hususları kullanan, ithal eden, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere 2,5 milyon Türk lirası, bu unsurları içeren eserlere yahut ekipmana bakım, tamirat ve servis gayeli hizmet veren gerçek ve hukukî şahıslara 250 bin Türk lirası, bu unsurları içeren eserlerin yahut ekipmanın etiketlenmesi kararlarına uymayanlara 120 bin Türk lirası idari para cezası verilecek.
Florlu sera gazlarına ait metot ve temellere, yasaklara yahut sınırlamalara muhalif olarak, florlu sera gazlarını kullanan, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere 2,5 milyon Türk lirası idari para cezası verilecek ve 3 aydan 6 aya kadar Hidroflorokarbon Denetim Dokümanı verilmeyecek.
Doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon raporu bulunmayan işletmelere 1 milyon Türk lirasından 10 milyon Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanacak.
Genel Konsey, bu teklifin görüşmelerinin tamamlanmasının akabinde birtakım milletlerarası mutabakatların onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun tekliflerini ele alacak.Teklifte, “Adil geçiş”, “Birincil piyasa”, “Denkleştirme”, “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)”, “Gömülü sera gazı emisyonları” ile “Gönüllü karbon piyasaları”, “İklim adaleti” üzere tanımlar yer alıyor.
İklim değişikliğiyle gayrette genel prensiplerin belirlendiği teklife nazaran, iklim değişikliği ile gayrette Türkiye’nin ortak ama farklılaştırılmış sorumluluklar ve izafi kabiliyetler unsuru dikkate alınarak, eşitlik, iklim adaleti, ihtiyatlılık, iştirak, entegrasyon, sürdürülebilirlik, şeffaflık, adil geçiş ve ilerleme yaklaşımları temel alınacak.
Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve hukuksal şahıslar, kamu faydası gözetilerek alınacak önlemlere ve düzenlemelere müddetinde uymakla ve bunları uygulamakla yükümlü olacak.
Ulusal Katkı Beyanında, net sıfır emisyon gayesi doğrultusunda ülkenin kalkınma öncelikleri ve özel şartları göz önünde bulundurulacak ve bu çerçevede önlemler alınacak.
İKLİM KANUNU KABUL EDİLEN BİRİNCİ 4 UNSURU NELER?
TBMM Genel Kurulunda, İklim Kanunu Teklifi’nin birinci 4 hususu kabul edildi. AK Parti’nin hazırladığı teklif ile iklim değişikliğiyle daha aktif gayret sağlanması hedefleniyor. 2053 net sıfır emisyon amacına yönelik de pek çok adım atılacak.
Kabul edilen hususlara nazaran, yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon maksadı doğrultusunda iklim değişikliğiyle çabayı amaçlayan teklif, iklim değişikliği ile çabada temel olan sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine ahenk faaliyetlerini, planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, müsaade ve kontrol ile bunlara ait yasal ve kurumsal çerçevenin adap ve temellerini kapsıyor.
14 SORUDA İKLİM KANUNU
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, TBMM’de görüşülmeye başlanan Türkiye’nin ilk İklim Kanunu Teklifi ile ilgili merak edilenleri yanıtladı.
1- İklim Kanunu’na neden muhtaçlık duyuldu?
İklim Kanunu’nun temel gayesi, 2053 Net Sıfır Emisyon Amacı ve Yeşil Büyüme. Kanun, iklime dirençli kentlerin oluşturulması ve afet risklerinin azaltılmasında kritik bir ehemmiyete sahip. Kanun, biyoçeşitlilik ve doğal kaynakların korunmasında, su ve besin güvenliğinin sağlanmasında, ormanların ve yeşil alanların artırılmasında, yenilenebilir güç kapasiteleri artırılarak güçte dışa bağımlılığın azaltılmasında yol haritası oluşturacak.
2- Kanun hangi kesimleri ilgilendirecek?
Kanun teklifi kentleri, altyapıyı, tarımı, hayvancılığı, yeşil alanları, su kaynaklarını koruyacak; güç, sanayi, ulaştırma üzere kesimleri teknolojik ve etraf dostu yapıya kavuşturacak bir yaklaşımla hazırlandı.
3- Lokal seviyede hangi adımlar atılacak?
Her vilayette vali başkanlığında, ilgili kurum ve kuruluşların temsilcileri ile lokal idarelerin temsilcilerinden oluşan Vilayet İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Her ilin kendi koşulları düşünülerek o ile özel aksiyon planları hazırlanacak.
4- İklim kaynaklı afetlere karşı hangi önlemler alınacak?
İklim değişikliğine bağlı afetlerin neden olduğu kayıp ve ziyanların azaltılması maksadıyla risk kıymetlendirme, izleme, bilgilendirme ve erken ikaz sistemleri; bütünleşik afet idaresi temel alınarak geliştirilecek.
5- Su idaresi ve arazi tahribatının önlenmesi için neler yapılacak?
Orman, tarım, mera ve sulak alanlarda iklim değişikliğinin tesirlerini hafifletmek için su kaynaklarının faal idaresi sağlanacak. Denizel ve karasal korunan alanların niteliği ve oranı yükseltilecek.
6- Pak teknoloji nasıl yaygınlaştırılacak?
Kanun teklifi, hidrojen teknolojisi üzere yenilikçi teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması için kamu, özel bölüm ve kurumlar ortası işbirliğinin güçlendirilmesini, bu alanlarda çalışmalar yapılmasını teşvik edecek.
7- İklim değişikliği ve yeşil dönüşüm farkındalığı için ne yapılacak?
Eğitim ve bilinçlendirme programları düzenlenecek. Tüm eğitim seviyelerinde müfredat ve öğretim programlarının güncellenmesi ve yeşil iş gücünün yetiştirilmesi için gerekli çalışmalar ilgili bakanlıklarla koordineli olarak Ulusal Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılacak.
8- Türkiye Yeşil Taksonomisi ne getirecek?
Türkiye Yeşil Taksonomisi, yatırımın sahiden çevreci ve iklim değişikliğini olumsuz etkilemeyen yatırım olup olmadığını belirleyerek, ulusal yatırım imkanlarını artıracak ve ülkemize memleketler arası finans akışlarını hızlandıracak.
9- Türkiye Emisyon Ticaret Sistemi ile ne sağlanacak?
Türkiye’de birinci sefer uygulanmaya başlayacak olan bu sistem sayesinde iklim değişikliğiyle çabada sera gazı emisyonları maliyeti faal bir biçimde azaltılacak. Böylelikle sanayi tesislerinde Yeşil Dönüşüm kapsamında daha verimli, daha pak ve daha rekabetçi imalat sağlanacak.
10- İklim Kanunu yalnızca ticaret sistemine mi yönelik?
İklim kaynaklı afetlere dirençli kentler kurmak, su ve besin güvenliğini sağlamak, Sıfır Atık sistemini yaygınlaştırmak, yenilenebilir güç ve pak teknoloji kullanımını artırmak, gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya ve sağlıklı bir etraf bırakmak, ziraî alanları ve biyolojik çeşitliliği korumak için gerekli düzenlemeleri içeren bir kanun.
11- ‘İklim Kanunu ziraî faaliyetleri bitirecek, yapay besin getirecek’ iddiası doğru mu?
İklim Kanunu, organik tarımı ve hayvancılığı desteklemekte ve bu yaklaşımı besin güvenliği bağlamında öncelemekte.
12- Kanunla vatandaştan karbon vergisi mi alınacak?
Hayır. Kanunda vatandaştan vergi alınmasına ait bir düzenleme yok.
13- Kanunla kömür, petrol kullanımı büsbütün kalkacak mı?
‘Kanunla kömür, petrol kullanımının büsbütün kaldırılacağı’ argümanı gerçeği yansıtmıyor. Kanun, etraf dostu pak enerjiyi teşvik etmeyi amaçlıyor.
14- Karbon ayak izi ne getirecek?
Karbon ayak izi, üretimde ortaya çıkan emisyon faaliyetleriyle, etrafa verilen ziyanı söz eden sera gazı emisyonunun karbondioksit karşılığı manasına geliyor. Ferdi, toplumsal ve toplumsal açıdan özgürlüklerin kısıtlanmasına dair bir durum yok. Amaç bilhassa endüstrideki üretim kademesinde güç verimliliği ile yeni teknolojilerin kullanılarak üretilmesi, doğal kaynakların ve etrafın korunması.
