Van Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Vilayet Müdürü Abidin Göksoy, sosyal güvenlik sistemi ile ilgili kritik kıymete sahip bilgiler verdi.
Göksoy, bu sistem ile sigortalı çalışan kişi ve aile bireylerinin sıhhat hizmetlerinden yararlanabildiklerini söyledi.
Göksoy, sigortalı çalışmanın artılarını ve kayıt dışı çalışmanın olumsuzluklarını şöyle sıraladı:
SİGORTALI ÇALIŞMANIN AVANTAJLARI
-Sigortalı çalışanlara iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hali nedenleriyle çalışamadığı müddetlerde maaşının patron tarafından ödenmeyen kısmını karşılamak üzere süreksiz iş göremezlik ödeneği ödüyor.
-Sigortalının iş kazası yahut meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmesi halinde ise sigortalının aile bireylerine (eş ve çocukları ile anne ve babasına) mevt geliri bağlanır.
-Sigortalı rastgele bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma geldiğinde ise malullük aylığı, sigortalı aşikâr bir yaşa geldiğinde yeniden prim koşullarını da sağlıyorsa kendisine yaşlılık aylığı bağlanır.
KAYIT DIŞI ÇALIŞMANIN OLUMSUZLUKLARI
-Kayıt dışı çalışan emekçinin emekli olma hakkı yoktur. Çalışamaz yaşa geldiğinde oburlarının yardımına muhtaç olur.
-Herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelindiğinde ise malullük aylığından yararlanamadığı üzere hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocukları da mevt aylığı hakkından yararlanamazlar.
-Yapılacak kontroller ve tespitler sonucu yüksek meblağlarda idari para cezası uygulanır. Bunun sonucunda işyerinin kapanması riski de vardır.
KAYIT DIŞI EMEKÇİ ÇALIŞTIRMANIN CEZALARI
-Kayıt dışı emekçi çalıştırdığı tespit edilen patronlara uygulanacak idari para cezaları, patrondan patrona ve dokümana nazaran çeşitlilik gösterir. Örneğin bir yıl bir emekçiyi kayıt dışı çalıştırıldığının kontrol sonucu anlaşılması halinde idari yaptırımı 14 taban fiyata kadar para cezasıdır.
-Ayrıca bu çalışmalara ilişkin primler gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilir.
-Bu iş yerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur.
-Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve çalışanlara karşı ağır idari ve isimli yükümlülükler doğar.
-Bunun yanında vergi ve prim kaybına, toplumsal güvenlik açığına neden olur.
ÇALIŞANLAR DENETİM ETSİN
-PTT’den alınan e-Devlet şifresi ile adresinden sorgulama yapılabilir, 7 gün 24 saat “Alo 170” Çalışma ve Toplumsal Güvenlik İrtibat Merkezini arayabilirler.
-Yine vilayet ve ilçelerde bulunan tüm sosyal güvenlik il müdürlüğü yahut toplumsal güvenlik merkezine başvurarak da sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığı ve hangi çıkar düzeyinden bildirildiği kısa müddette öğrenilebilir.
“İHBAR EDİN”
Çalışanlar sigortasız çalıştırıldıklarını ya da fiyatlarının yahut çalışma müddetlerinin eksik bildirildiğini düşündüklerinde, ihbar ve şikayetlerini ise yeniden “Alo 170” arayarak bildirebilir yahut en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğü yahut toplumsal güvenlik merkezine şikâyetlerini iletebilirler.
Ayrıca her türlü istek, şikayet, ihbar, görüş ve tekliflerini Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi (CİMER) üzerinden de yapabilirler.
