Çin’den tüm dünyaya yayılan koronavirüsle uğraşa ait aşı ve ilaç üzere tedavilere yönelik araştırmalar devam ederken, plazma uygulaması tedavi etabındaki hastalar için umut kapısı oldu.
İMMÜN PLAZMA TEDAVİSİ NEDİR?
İmmün plazma tedavisi 1900’lü yıllardan beri bilinen ve kısıtlı da olsa uygulaması yapılan bir metottur. Geçmişte tüm dünyada tesirini gösteren MERS, SARS ve Ebola salgınlarında Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) tarafından uygulanması önerilmiştir. Bu hastalıkları geçiren ve sıhhatine kavuşan hastaların kanlarında virüse karşı antikorlar, proteinler oluşur. Bu antikorlar ve proteinler insan kan plazmasında, serum denilen yapıda, sarı sıvı kısmında bulunur. İmmün plazma tedavisinin uygulanabilmesi için hastalığı geçiren ve güzelleşen hastadan alınan kan plazmaları, durumu ağır ve kritik olan hastaya enjekte edilir. Böylelikle durumu kritik olan hastanın güzelleşmesi amaçlanır.
İMMUN PLAZMA TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
İmmün plazma tedavisi uygulanması için daha evvel koronavirüse yakalanmış ve güzelleşmiş bir hastadan kan alınması gereklidir. Kan alma sürecinde gönüllülük temeldir. Aferez ismi verilen metot ile bağışı yapacak kişinin gerekli kan bileşenleri hastaya transfer edilmek üzere alınır. Aferez süreci yaklaşık olarak 45-60 dakika ortası sürer. Olağan kan verme sürecinden pek farklı değildir, sırf tüm kanı almak yerine nakil edilecek olan bileşenler alınır.
KİMLER BAĞIŞÇI OLABİLİR?
-
Bağış yapılması için 18-60 yaş ortasında olmak ve güzelleşmenin üzerinden 14 gün geçmiş olması gereklidir. Bu 14 günlük mühletin sonunda yapılan koronavirüs testinin negatif olması gerekir.
-
18-60 yaş ortası (19 yaşından gün almış, 61 yaşından gün almamış) bireyler bağış yapabilir.
-
Kadın bağışçılar için hamile kalmamış, daha evvel düşük yapmamış ve kürtaj yaptırmamış olması gerekir.
Kan bağışı yapacak birey için nakil sürecinin sıhhat açısından hiçbir tehlikesi yoktur. Nakil süreci sorun yaratabilecek bağışçılar için gerekli testler yapıldığından, rastgele bir risk durumu varsa bağış süreci gerçekleştirilmez.
NE SIKLIKLA BAĞIŞ YAPILABİLİR?
İmmün plazma bağışı, güzelleştikten en az 14 gün sonra, en fazla 3 (üç) ay içerisinde yapılabilir. Birinci bağışın yapıldığı tarih başlangıç tarihi olarak kabul edilerek, en az 10 gün orta ile bir ay içerisinde en fazla 3 kere olmak kaydıyla 3 ay içerisinde toplam 8 sefer immün plazma bağışı yapılabilir. Bir bağışçıdan bir ay içerisinde en fazla 1800 ml plazma toplanabilir.
PLAZMA BAĞIŞ SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
-Covid 19 tanısı aldıktan sonra uygunlaşan hastaların listeleri T.C. Sıhhat Bakanlığı’nca Türk Kızılay ile paylaşılır. Plazma bağışı yapılan merkezlerdeki kan hizmetleri görevlilerimiz listede bildirilen bağışçı adayları ile bağlantıya geçer.
-Gönüllü bağışçı adaylarına randevu verilerek kan merkezlerine davet edilir. Gelme imkanı olmayan bağışçılar, Kızılay araçlarıyla alınır ve süreç sonrasında meskenlerine bırakılır.
-Uygun olan bağışçılardan plazma bağışı kabul edilir. Hastanelerden gelen talepler doğrultusunda plazma eserlerinin transferi gerçekleştirilir. Plazma talebi hasta yakını yahut hasta tarafından yapılamaz. Kızılay bu taleplere, hastaneler ile Kızılay ortasındaki kan talep sistemi üzerinden karşılık vermektedir.
