Tavaf Nedir?
Tavaf, hac ibadeti sırasında Kâbe’nin etrafında dönen bir ritüeldir ve hacıların önemli bir parçasını oluşturur. Bu ibadet, Hacer-i Esved’in hizasından başlanarak Kâbe sola alınarak yapılır ve toplamda yedi defa döner. Tavaf çeşitleri arasında yer alan Ziyaret Tavafı, özel bir öneme sahiptir.
Ziyaret Tavafı Ne Zaman Yapılır?
Ziyaret Tavafı, diğer adıyla İfâza Tavafı, haccın rükünlerinden biridir. Kur’an-ı Kerim’deki “Ve Beyt-i Atîk’i (Kâbe’yi) tavaf etsinler.” (el-Hac, 22/29) ayeti, bu tavafı ifade etmektedir. İlgili ayette geçen “tavaf etsinler” ifadesi, tüm hacı adaylarını kapsar; yani Mekkeli ve Mekkeli olmayan herkesin bu tavafı gerçekleştirmesi zorunludur.
Ziyaret Tavafı’nın geçerli olabilmesi için Arafat vakfesinin yapılmış olması ve belirtilen vaktinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Ziyaret Tavafı’nın vakti, Kurban Bayramı’nın ilk günü itibarıyla başlar. Hanefî ve Mâlikî mezheplerine göre fecr-i sâdıkın doğmasıyla, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise gece yarısından sonra başlar. Ancak, bu tavafın, bayramın birinci günü Akabe cemresi taşlanıp, kurban kesip tıraş olduktan sonra yapılması daha faziletli kabul edilmektedir.
Cumhura göre, Ziyaret Tavafı’nın son vakti için herhangi bir sınırlama yoktur; bu tavaf, ömrün sonuna kadar gerçekleştirilebilir. Tavaf etmeden memleketine dönen bir kişi daha sonra geri döner ve tavafını yaparsa, Ziyaret Tavafı’nın farzını yerine getirmiş olur. Bu gecikme için herhangi bir ceza da gerekmez (Mâverdî, el-Hâvî, 4/192; Kâsânî, Bedâi‘, 2/132; İbn Kudâme, el-Muğnî, 3/408; Aliyyü’l-kârî, Fethu bâbi’l-‘inâye, 3/85). Ancak, Ziyaret Tavafı yapılıncaya kadar cinsel ilişki yasağı devam etmektedir.
Kaç Çeşit Tavaf Vardır?
Tavaf, hükmü itibarıyla dört ana çeşide ayrılır: farz, vacip, sünnet ve nâfile. Yapılışı itibarıyla ise şu şekilde sınıflandırılır:
- Kudüm Tavafı
- Ziyaret Tavafı
- Veda Tavafı
- Umre Tavafı
- Nezir Tavafı
- Nâfile Tavafı
- Tahiyye Tavafı
Her ne kadar bu tavafların hükümleri ve isimleri farklı olsa da, yapılışları, farzları (şartları ve rükünleri), vacipleri ve sünnetleri açısından aynı kurallara tabidir.
