ÇOCUKLARDA 2 YAŞ SENDROMU NEDİR VE NASIL BAŞA ÇIKILIR?
Çocuk gelişiminin olağan basamaklarından olan 2 yaş sendromu anne, baba ve çocuk için hayli zorlayıcı bir süreçtir. Mutsuz anne, baba ve çocuk ile hiç çözülmeyecek üzere görünen bu süreç uygun yönetilmeye muhtaçlık duyar.
Ortalama 18-36. aylarda ortaya çıkan bu tablo, bebeklikten çıkıp bireyselleşmenin birinci başladığı devirdir. Annesiyle bir ve tek olarak geçirdiği bebeklik periyodunu tamamlayan çocukta benlik duygusu gelişmeye başlar. Sonlu konuşma ve düşünme yeteneklerinin başladığı bu periyotta çocuklar kendilerini dünyaya kabul ettirme sürecine girerler. Bağımsız olmak, istediklerini yapmak ve yaptırmak isteği her şeye karşı çıkmaya, öfke ve ağlama nöbetlerine neden olabilir. Dünyayı tanımaya başlayan çocuk ona hükmetmek ister fakat gelişimi şimdi buna müsaade vermez. Anne ve babayla çatışmalar başlar ve çoklukla ebeveynler bu noktada hiçbir şeyin düzelmeyeceğini düşünerek ümitsizliği kapılır. Birden fazla ebeveyn bunun çocuğunun kişilik özelliği olduğunu zannedebilir, gereksiz kapris ve şımarıklık olarak kıymetlendirebilir. Meğer bu bir periyottur ve tüm anne babaların: “Yalnız değilsiniz bu süreci atlatacaksınız.” kelamına muhtaçlıkları vardır.
Normal gelişim süreci dedik, fakat tekrar de bu sürecin en az hasarla hatta kazanımlarla atlatılması için dikkat edilmesi gereken kimi noktaları sıralayalım:
Anne ve babanın sakin kalması çok değerlidir. Çocukla zıtlaşmak ve otorite kurmaya çalışmak olumlu sonuç vermez. Öncelikle yaşı itibariyle çocuk otoriteyi manaya konusunda yetersizdir, olaylara benmerkezci bir tavırla yaklaşır. Natürel ki bu rastgele bir hududun olmayacağı manasına gelmemelidir, lakin zıtlaşma ve çok detaylı kurallar koyma tahlil değildir. Oyun oynayarak, dikkati öbür noktalara çekerek bu periyodu atlatmaya çalışmak en mantıklı tahlil yollarındandır. Öfke krizlerinde çocuklar her ne kadar dışarıdan gelen her türlü müdahaleye kapalı olsalar da sabırlı olmakta yarar var.
Çocukla irtibat kurarken net ve kolay cümleler çok işe yarayabilir. Alaycılık, öfke ve ironi içeren cümleler çocuk için güvensizlik hissi yaratır ve irtibatı bütünüyle pürüzler. Bir gün hayır dediğimiz bir şeye sonraki gün ya da öfke krizi sonrası evet demek kusurludur. Bu basamakta her iki ebeveynin de birebir hususlarda tıpkı yansıları vermesi ve iş birliği yapması çok kıymetlidir. Hudutları belirlemenin altın anahtarı budur.
Çocuğunuzun gücünü diğer aktivitelere yönlendirmek çok yararlı olacaktır. Oyunlar birebir vakitte rol yaparak yaptırarak ona gerçek davranışlar kazandırabileceğiniz eğlenceli bir öğretme usulüdür. Spor ve fizikî aktiviteyi arttırmak da olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Çocuğun seçim yapma ve karar verme sürecine dahil edilmesi işe fayda. Oyuncakları, oynanacak oyunları onun seçmesine müsaade vermek ve kararlara dahil etmek kendine inancını arttıracak ve benlik hissinin gelişimine yardımcı olacaktır.
Anne babaların birinci ergenlik devri diye isimlendirdikleri 2 yaş sendromu ortalama 3,5 yaşa kadar devam eder ve biter. Bu devrin sonunda çocuğun zorluklarla ve çatışmalarla baş etme kabiliyeti artar ve kendini tabir edebilme hünerleri gelişir. Hayatı tanıma ve anlamlandırma seyahatinde yeni bir periyoda geçmiştir.
Her ne kadar olağan bir gelişim süreci olsa da uzman yardımı gereken durumlar olabilir. Bilhassa 4 yaş sonrasına kadar uzayan ya da hudutların çizilmesinin başarılamadığı durumlarda ilgili uzmanlardan yardım almak sürecin daha kolay atlatılmasını sağlar.
Dr. Gülsüm UYSAL
